پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب- شباهت یکی از قضاوت‌های علی (علیه‌السلام) با قضاوت‌های سلیمان نبی در تورات، سبب شده تا عده‌ای تصور کنند علمای اسلامی تمام وقایع مربوط به قضاوت علی (علیه‌السلام) را از وقایع تورات گرفتند و برای ایشان جعل کرده‌اند. این قضاوت بیان شده، مربوط به دو خانمی است كه ادعا مي‌كردند، فرزند مال آنهاست و حضرت سلیمان و على (علیهمالسلام) دستور قتل كودك را دادند و مادر اصلى كودك مي‌گويد كودك را نكشید و آن را به آن خانم بدهید.[1] حضرت سلیمان و على (علیهماالسلام) در این واقعه از عاطفه مادری برای تشخیص مادر واقعی بهره برده‌اند؛ زیرا مادر واقعی برای حفظ جان فرزندش، حاضر است ازخودگذشتگی کند ولی فرزندش را زنده ببیند.

در این نوشتار به این ادعا چند پاسخ داده خواهد شد.
اولین مطلبی که می‌توان بر بطلان این ادعا آورد، این است که تردیدی نیست که بر اساس تورات کنونی، در عصر سلیمان نبی این حادثه رخ داده است؛ اما این منافاتی ندارد با اینکه این حادثه در دیگر دوران ها نظیر دوران حکومت اسلامی هم رخ ندهد؛ زیرا یکی از مفاهیم پذیرفته شده در دانش فلسفه تاریخ، مفهوم بازآیند یا تکرار تاریخ[2] است، که برای دو یا چند رویداد خاص در تاریخ جهان که شباهت قابل توجهی دارند، به کار برده می‌شود.[3] اتفاقاً در حدیث نیز آمده است حیات دنیوی مسلمانان پس از پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شباهت فراوانی به بنی‌اسرائیل دارد. پيامبر اكرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در ذیل آیه 214 از سوره بقره فرمودند: «حَتَّي أن لَوْ كانَ مَنْ قَبْلَكمْ دَخَلَ جُحْرَ ضَبّ لَدَخَلْتُمُوهُ؛ تا آنجا كه اگر پيشينيانِ شما به داخل لانه سوسماري درآمده باشند، شما نيز وارد مي‌شويد».[4] یعنی هر جايي كه بني اسرائيل قدم گذاشتند، شما نيز قدم خواهيد گذاشت، همان راهي را كه آن‌ها رفتند، شما نيز خواهيد رفت.[5]

ثانیاً انبیا و امامان از جانب خداوند نصب و تعیین شدند تا زمینه‌های هدایت به سعادت و کمال را برای مردم فراهم کنند.
یکی از ویژگی‌هایی که برای تحقق این امر لازم دارند، علم لدنّی و خدادادی است؛ زیرا اگر خداوند به افرادی مأموریت خاص داده است تا ولیّ و مرجع دینی و حقوقی مردم باشند، عدالت اجتماعی را برپا کنند، با دشمنان و ستمگران مبارزه کنند و حدود الهی را اجرا کنند، لازم است به حسب حوزه مسئولیت و زعامت سیاسی که به آنان داده، امکانات و توانمندی لازم را که از مهم‌ترین آنها برخورداری از علم الهی است نیز در اختیار آنان قرار دهد؛ زیرا اگر این افراد، علم و توانایی مدیریت اجرایی صحیح و عادلانه‌ی جامعه را نداشته باشند، حقوق برخی از مردم پایمال می‌شود و ظلم عده‌ای نیز بی‌پاسخ می‌ماند.
از آنجا که منبع و ریشه این علم ویژه، خداوند است، از این رو این امر ممکن است که حضرت سلیمان و علی (علیهماالسلام) به یک شیوه واحد و یکسان داوری داشته باشند. اتفاقاً ابن شهرآشوب پس از ذکر اين روايت مربوط به قضاوت علی (علیه‌السلام) در پایان اين جمله را افزود كه اين شیوه از حكم، قضاوت سليمان پيامبر بوده است.[6] به عنوان گواهی برای این مطلب می‌توان به روایت امام صادق (علیه‌السلام) اشاره کرد که می‌فرماید امام موعود همانند حضرت داود و سلیمان به واقع و بر اساس الهامات الهی و علم لدنّی قضاوت می‌کند و منتظر شاهد و ارائه قسم نمی‌ماند.[7]

سوم آنکه حکم کلی دادن و جعلی دانستن تمام قضاوت‌های امام علی (علیه‌السلام) صرفاً بخاطر شباهت یکی از آنها با قضاوت‌های حضرت سلیمان در تورات، بی‌انصافی و ناشیانه است؛ زیرا در کتاب «الارشاد» شیخ مفید[8] تعداد زیادی از داوری‌های امام علی (علیه‌السلام) در دوران پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) خلیفه اول، دوم، سوم و خلافت خودش آمده است و تنها یکی از آنها با داوری سلیمان نبی شباهت پیدا کرده است. بنابراین چنین امری از مقام امام علی(علیه‌السلام) نمی‌کاهد و اثبات‌کننده ادعای مدعیان نیست.

پی‌نوشت:
[1]. مفيد، محمد بن محمد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، قم: كنگره شيخ مفيد، 1413 ق، ج‏1، ص205؛ شيخ حر عاملى، محمد بن حسن‏ وسائل الشيعة قم: مؤسسة آل البيت عليهم السلام, ‏1409 ق‏، ج‏ 27، ص 288؛ عهدقدیم، اول پادشاهان، باب 3: 17- 28
[2]. Historic recurrence
[3]. Helen Vendler, "'No Poetry You Have Read'" (review of Hershel Parker, ed., Herman Melville: Complete Poems, Library of America, 990 pp.), The New York Review of Books, vol. LXVI, no. 19 (5 December 2019), pp. 29, 32–34. (Quotation from p. 32.).
[4]. مجلسي، محمد باقر، بحارالانوار، چاپ دوم‏، بيروت، دار إحياء التراث العربي، 1403، ج9، ص 249
[5]. محمدتقی مصباح یزدی، طوفان فتنه و کشتی بصیرت، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، چاپ پنجم، 1391، ص 133.
[6]. ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد،‏ مناقب آل أبي طالب عليهم السلام، قم: علامه، ‏1379 ق‏، ج ‏2، ص 367   
[7]. قَال (امام صادق(ع) يَا أَبَا عُبَيْدَةَ إِذَا قَامَ قَائِمُ آلِ مُحَمَّدٍ حَكَمَ بِحُكْمِ دَاوُدَ وَ سُلَيْمَانَ لَا يَسْأَلُ بَيِّنَةً كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران: دار الكتب الإسلامية، چاپ چهارم، 1407 ق، ج 1، ص 397
[8]. مفيد، محمد بن محمد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، ص 193- 212