پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ تاریخ اسلام از ابتدا تاکنون شاهد فراز و نشیب‌های زیاد و مشکلات متعددی برای مسلمانان بوده و تهدیدهای جدی برای جهان اسلام همیشه وجود داشته است. ازجمله‌ی این تهدیدها، معاندین و دشمنان اسلام هستند که همواره به دنبال تمرکززدایی در حکومت اسلامی و ایجاد تفرقه و شکاف بین مسلمانان بوده‌اند. در این راستا ایجاد فرقه‌های مختلف در دین اسلام و استفاده از افرادی که برداشت‌های ظاهری از دین اسلام دارند از شگردها و روش‌های مهم دشمنان بوده است. از فرقه‌های انحرافی ساخته دست استعمار می‌توان به دو فرقه ضاله وهابیت و بهائیت اشاره کرد که در اجرا کردن اهداف آنان نقش محوری داشته‌اند. وهابیت برخاسته از تفکرات محمد بن عبدالوهاب و ابن تیمیه، جریانی افراطی را تحت عنوان سلفی‌ها و تکفیری‌ها در جهان اسلام رشد و نمو داده‌اند که علاوه بر تفکرات وهابی‌گری، خشونت و اسلام هراسی را نیز در دستور کار خود قرار داده است.

تفکر تکفیر در جهان اسلام، به صدر اسلام (سده نخستین اسلامی) و عقاید خوارج باز می‌گردد. پس از آن و در سده دوم هجری جریان اهل حدیث که از نظر کلامی در برابر معتزله و از نظر فقهی در برابر اهل رأی موضع گرفتند داعیه‌دار این تفکر شد. ... در قرن هفتم و هشتم، تفکر ابن تیمیه تا حدود زیادی موضوع تکفیر را تئوریزه کرد اما نه تنها مورد استقبال علما و یا عوام قرار نگرفت، بلکه به مقابله با او منجر شد تا اینکه در قرن دوازدهم، محمد بن عبدالوهاب این اندیشه را در نجد عربستان زنده کرد و آن را با همکاری بخشی از قبیله آل سعود و حمایت انگلیس که هدفی جز ایجاد تفرقه بین مذاهب اسلامی نداشت، تبدیل به یک فرقه و نظام سیاسی گردید.[1]

یکی از اهداف اساسی استعماری انگلیس در ایجاد فرقه وهابیت، تفرفه افکنی میان مسلمانان بوده است. در همین زمینه، باید گفت که وهابیت دارای دو ریشه اصلی «آشکار و پنهان» است. ریشه آشکار آن همان ادعای توحید کامل و خالص برای خدا و جنگ در مقابل شرك و بت پرستی است و ریشه‌‌ی پنهان این مذهب، تفرقه افکنی و خدمت به استعمارگران غربی است.[2]

این فرقه‌ سازی‌ها توسط دشمنان اسلام، کم و بیش وجود داشت تا قرن 19 میلادی که با ظهور استعمار در سرزمین‌های اسلامی، به اوج خود رسید. زیرا استعمارگران به این نکته پی بردند که بزرگ‌ترین سد در برابر زیاده‌خواهی آنان، اسلام است، همان آیینی که می‌تواند آفتاب عمر آنان را بر بام غروب بکشاند، تا جایی که گلادستون ـ نخست‌وزیر انگلیس ـ در پارلمان آن کشور در حالیکه قرآن مجید را بر سر دست بلند کرده بود گفت: «تا این کتاب در دست مسلمانان است، کاری از انگلستان درباره آنان بر نمی‌آید و ما نمی‌توانیم بر آنها حکومت کنیم.» بنابراین تمام برنامه‌های خود را در جهت ایجاد تفرقه و آشوب در جهان اسلام با هدف محو اسلام و قرآن به‌کار گرفتند. این اختلاف و تفرقه به ویژه میان سنی و شیعه می‌توانست نتایج زیر را برای دولت‌های استعماری در پی داشته باشد. در همین رابطه، مستر همفر از اعضای سازمان جاسوسی انگلیس در خاطرات خود اظهار می‌دارد که دستگاه مربوطه از آنها می‌خواهد تا هر کجا که میسر بود اختلاف افکنی کنند. این عمل «عالیترین خدمت» به دولت انگستان محسوب می‌شد. فرقه سازی، ابزاری است که استعمار کهن بریتانیا، همیشه از آن استفاده کرده است. وهابیت که نام آن ریشه در اسم مؤسس آن محمد بن عبدالوهاب دارد، یکی از نمونه‌های موفقی است که وزارت خارجه بریتانیا یا وزارت امور مستعمرات همواره بدان افتخار کرده و هنوز از مواهب آن استفاده می‌کند.[3]

پی‌نوشت:

[1]. فیروزآبادی، حسن، تکفیری های داعش را بشناسیم، تهران، انتشارات دانشگاه عالی دفاع، ص89.
[2]. صائب، عبدالحمید، چهره واقعی وهابیت، ترجمه حبیب روحانی، مشهد، آستان قدس رضوی، ص11-12.
[3]. علم المهدی، احمد، وهابیت ایده استعمار، تهران، دفتر نشر فرهنگ و معارف اسلامی مسجد هدایت، ص34-35.