پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ هرساله و در اواخر ماه صفر مطلبی در بین مردم و در رسانه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود و آن حدیثی منسوب به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) است که می‌فرماید: «هرکسی مرا به خروج ماه صفر بشارت دهد من او را به بهشت بشارت می‌دهم» این جمله در هیچ‌یک از منابع معتبر شیعی با این مضمون وجود ندارد و مروجان اصلی این حدیث، اهل سنت و صوفیان هستند. مولوی از صوفیان مشهور در کتاب مثنوی معنوی این روایت جعلی را به‌صورت شعر سروده و گفته است:

چون صفر آید شود شاد از صفر که پس این ماه می‌سازم سفر
هر شبی تا روز زین شوق هدی‌ای رفیق راه اعلی می‌زدی
گفت هر کس که مرا مژده دهد چون صفر پای از جهان بیرون نهد
که صفر بگذشت و شد ماه ربیع مژده‌ور باشم مر او را و شفیع
گفت عکاشه صفر بگذشت و رفت گفت که جنت ترا ای شیر زفت
دیگری آمد که بگذشت آن صفر گفت عکاشه ببرد از مژده بر [1]

علامه جعفری در شرح مثنوی مولوی ذیل این ابیات، روایت فوق را آورده و معتقد است که این روایت مأخذ معتبری ندارد. علامه جعفری در ابتدا به توضیح این شعر پرداخته و سپس در نقد این شعر می‌گوید: «پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله اشتیاق زیاد به لقاءالله داشته است … موقعی که ماه صفر فرارسید، پیامبر شادمان گشت و با خود می‌گفت که پس از این ماه به‌سوی حق سفر خواهم کرد. هر شب تا بروز از این اشتیاق نجات‌بخش آهنگ «الی الرفیق الاعلی» ساز کرده بود. فرمود هر کس پایان یافتن ماه صفر و ورود ماه ربیع را به من بشارت بدهد، من بهشت را به او بشارت داده و شفیعش خواهم گشت. عکاشه این بشارت را داد و پیامبر فرمود: ای شیر مرد بزرگ، بهشت نصیب تو باد. شخص دیگری هم آمد که بشارت ورود ربیع‌الاول را بدهد، حضرت فرمود: عکاشه بر تو سبقت گرفته است». باید گفت: چون هیچ سندی برای این حدیث نیست و بر جعلی بودن آن بسیاری از علما اتفاق کرده‌اند، نمی‌توان این مطلب را قبول کرد، برفرض هم که بپذیریم، این جریان فقط در همان زمان پیغمبر بوده و با بشارت عکاشه پایان یافته است، لذا دلیل این نمی‌شود که از آن به بعد هر کس بشارت دهد به بهشت برود!» [2]

دکتر زرین‌کوب، از مورخان و صوفی پژوهان مشهور، درباره این شعر مولوی می‌نویسد: «روایت عکّاشه که در کتبِ صوفیه مبنی بر بشارتِ خروج از ماه صفر آمده، طبق نظر محدثین جعلی و ساختگی است. مولوی در نظر دارد با این شعر، شوق آن حضرت مبنی بر خروج از دنیا را بگوید که ایشان در ماه صفر انتظار ربیع‌الاول را می‌کشید برای لقای پروردگار. او در این شعر زمان رحلت رسول اکرم را نشان می‌دهد که طبق نظر اهل سنت در ماه ربیع‌الاول بوده و قید "بی‌جدل" را برای همین آورده چون در میان اهل سنت اختلافی در زمان رحلت پیامبر اکرم نیست. لذا مولوی در تاریخِ رحلت، نظر مذهب خود را گفته و کاملاً با روایات شیعی در این زمینه بیگانه بوده است. زیرا مشهور در میان شیعیان این است که آن حضرت در ماه صفر از دنیا رفت.» [3] مرحوم زرین‌کوب نه‌تنها این شعر مولوی را برخواسته از روایتی جعلی می‌داند، بلکه معتقد است مولوی سنی مذهب است. زیرا به عقیده زرین‌کوب، جناب مولوی در این شعر نظر مذهب خود را گفته است.

پی‌نوشت:
[1]. مولوی، جلال الدین محمد، مثنوی معنوی، دفتر چهارم
[2]. علامه جعفری، محمد تقی، تفسیر و نقد وتحلیل مثنوی جلال الدین محمد مولوی، ج ۱۰، ص ۴۵۶
[3]. زرین‌کوب، عبدالحسین، سرّ نِی، نشر علمی، ج 1، ص 398