متن مقاله
وهابیون، برخی از انواع توسل را از انواع ممنوع توسل دانسته‌اند.[1] توسل به حق صالحین، از جمله انواعی است که در آیین وهابیت، ممنوع و حرام شمرده شده است؛ چنان‌که بن باز، مفتی معروف وهابی می‌نویسد: «التوسل بالجاه والبركة والحرمة والحق ليس بجائز عند جمهور أهل العلم لأن التوسلات توقيفية لا يجوز منها إلا ما أجازه الشرع، ولم يرد في الشرع ما يدل على هذه التوسلات.[2] توسل به جاه، برکت، حرمت و حق (صالحین) نزد جمهور علمای اسلامی، جایز نیست؛ چرا که انواع توسل، توقیفی هستند و تنها زمانی مشروع هستند که از سمت شرع، تصریح به جواز آن انواع شده باشد؛ حال آن‌که در شرع، دلیلی که بر جواز انواع مذکور توسل دلالت کند، وجود ندارد!!»
این ادعای دروغ، در حالی از سوی بن باز مطرح شده است که طبق روایات ماثوره، علاوه بر پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله)[3] و سلف صالح که توسل به حق صالحین انجام داده‌اند،[4] هم‌چنین ائمه اهل بیت (علیهم‌السلام) که بعد از رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله) اعلم امت بوده‌اند، نیز بر توسل به حق صالحین تأکید فرموده‌اند؛ به‌عنوان نمونه به دو روایت در ادامه اشاره می‌شود:
الف) شخصی می‌گوید: بسیار چشم درد داشتم و خدمت امام صادق (علیه‌السلام) رسیدم و به ایشان از دردی که داشتم شکایت کردم؛ ایشان دعایی به این صورت به من توصیه فرمودند: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِ‏ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَيْكَ‏  صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اجْعَلِ النُّورَ فِي بَصَرِي وَ الْبَصِيرَةَ فِي دِينِي وَ الْيَقِينَ فِي قَلْبِي وَ الْإِخْلَاصَ فِي عَمَلِي وَ السَّلَامَةَ فِي نَفْسِي وَ السَّعَةَ فِي رِزْقِي وَ الشُّكْرَ لَكَ أَبَداً مَا أَبْقَيْتَنِي.[5] خدایا! از تو مسئلت می‌کنم که به حق محمد و آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نوری در چشمانم، بصیرتی در دینم، یقینی در قلبم، اخلاصی در عملم، سلامتی در نفسم، وسعتی در رزقم، و شکری برای تو، تا ابد قرار بده.» در این روایت، امام صادق (علیه‌السلام) به توسل به حق رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و آلش، توصیه فرموده‌اند.
ب) در مصباح کفعمی و برخی دیگر از کتب روایی، چنین وارد شده است که امیرالمومنین (علیه‌السلام) به اویس قرنی تعلیم فرمودند که این‌چنین دعا کند: «يَا اللَّهُ يَا رَحْمَانُ وَ بِأَسْمَائِكَ الْحُسْنَى....بِحَقِ‏ السَّائِلِينَ‏ لَك...أَدْعُوكَ دُعَاءَ مَنْ قَدِ اشْتَدَّتْ فَاقَتُهُ وَ عَظُمَ جُرْمُه.[6] ای خدا! ای بخشنده! به واسطه اسماء نیکَت و به حق درخواست کنندگان درگاهت، تو را می‌خوانم، خواندنِ کسی‌که نیازش شدید و جرمش بزرگ شده است... .» در این دعا نیز سخن از توسل به حق سائلین درگاه الهی، مطرح است.
ج) از امام رضا (علیه‌السلام) نیز روایت شده است: «كَانَ الصَّادِقُ يَقُولُ إِذَا خَرَجَ إِلَى الصَّلَاةِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِ‏ السَّائِلِينَ‏ لَكَ ....فَعَافِنِي بِعَافِيَتِكَ مِنَ النَّار.[7] امام صادق (علیه‌السلام) هنگامی‌که برای نماز خارج می‌شد، این‌چنین دعا می‌کرد: خدایا! از تو مسئلت می‌کنم، به حق سائلین درگاهت ... که مرا از آتش جهنم، حفظ کنی!» این فرمایش امام رضا (علیه‌السلام) نیز دلالت می‌کند که امام صادق (علیه‌السلام)، در هنگام حرکت به سوی اقامه نماز، توسل به حق سائلین می‌فرمودند.
بنابراین مشخص می‌شود که روش و منش بن باز در مسئله توسل به حق، روشی مخالف با سیره ائمه اطهار (علیهم‌السلام) بوده است، و تطابق صد در صد عقاید امامان شیعه با عقاید وهابیت که از طرف وهابیون ادعا شده است، در مورد توسل نیز وجود ندارد.

پی‌نوشت:

[1]. «تبیین محل نزاع مذاهب اسلامی با وهابیت، در مسئله توسل»
[2]. بن باز، فتاوی نور علی الدرب، ص356، بی‌جا، بی‌تا.
[3]. چنانکه پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در تشییع پیکر مطهره حضرت فاطمه بنت اسد (سلام‌الله‌علیها)، این‌گونه دعا فرمودند: «اغْفِرْ لِأُمِّي فَاطِمَةَ بِنْتِ أَسَدٍ، ولَقِّنْهَا حُجَّتَها، وَوَسِّعْ عَلَيْهَا مُدْخَلَهَا، بِحَقِّ نَبِيِّكَ وَالْأَنْبِيَاءِ  الَّذِينَ مِنْ قَبْلِي فَإِنَّكَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ»
طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر الطبرانی، ج24، ص351، قاهره، مکتبه ابن تیمیه، چاپ اول، 1415ه‌ق.
[4]. ابوسعید خدری (صحابی معروف رسول خدا(صلی‌الله‌علیه‌وآله)) توصیه می‌کند، انسان در هنگامی‌که برای اقامه نماز از خانه خارج می‌شود، این‌گونه دعا کند: «اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِحَقِّ السَّائِلِينَ عَلَيْكَ،....أن تعیذنی من النّار، و أن تغفر ذنوبی إنّه لا یغفر الذّنوب إلّا أنت»
ابن ابی شیبه، مصنف ابن ابی شیبه، ج20، ص25، ریاض، مكتبة الرشد، چاپ اول، 1409ه‌ق. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج2، ص550، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1407ه‌ق. 
[6]. كفعمى، ابراهيم بن على عاملى، المصباح للكفعمي، ص284، قم، دارالرضی، چاپ دوم، 1405ق.
[7]. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار، ج81، ص19، بيروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.

نویسنده: محمد باغچیقی(باغچقی)