آیا قربانی کردن گوسفند برای عروس و داماد سنت است؟
خلاصه
در کانال برخی از احناف وهابیزده مشاهده میشود که ذبح حیوان برای عروس و داماد، یا برای خرید ماشین را شرک میدانند؛ در حالیکه در روایات و کتب فقهی احناف، چنین ذبحی به عنوان ولیمه، سنت است. این افراد توجه ندارند که ذبح، همچون سجده، ذاتاً عبادت شمرده نمیشود؛ بلکه ذبح زمانی عبادت شمرده میشود که ذابح معتقد باشد حیوانی را برای شخصی دارد ذبح میکند که آن شخص، شئون ربوبی و الوهی داشته باشد؛ در این صورت چنین ذبحی شرک است و الا اگر شخصی برای خداوند متعال و به نام خدا حیوانی را ذبح بکند، ولی آن حیوان را به عنوان صدقه و خیرات به مصرف فقراء و مهمانان در بیاورد، نه تنها حرام نیست، بلکه مستحب است.
شبهه
در کانال رسمی یکی از علمای حنفی وهابی زده آمده، که ذبح گوسفند برای عروس و داماد شرک است. این عالم وهابی زده در سخنرانی خود گفته است: حیوان را جلوی پای «حاجی، داماد و عروس» یا برای خرید «ماشین و منزل» ذبح کردن شرک است.
پاسخ
1️) ذبح برای غیر خدا، کار مشرکین بود؛ برای بتهای خود، به نیت عبادت آنها؛ لذا همه آن را شرک میدانند، ولی آیا ذبح مسلمانان که با نام بردن اسم خدا انجام میگیرد و به نیت صدقه در راه خیر و یا برای شکرگذاری از خدا به خاطر نعمتهایی که به آنها داده شده، نیز شرک است؟
آیا اگر شخصی، ماشین بخرد و گوسفندی را با تمام شرایط شرعی ذبح کند، باز او را مشرک خطاب میکنید و فکر میکنید ماشین بت است؟ خیر! هرگز چنین نیست.
خداوند تعالی میفرماید: «إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاءِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْعَامِلِينَ عَلَيْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِي الرِّقَابِ وَالْغَارِمِينَ وَفِي سَبِيلِ اللَّهِ وَابْنِ السَّبِيلِ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ.[توبه/60] صدقات، تنها به تهیدستان و بینوايان و متصديّان [گردآورى و پخش] آن، و كسانىكه دلشان به دست آورده مىشود، و در [راه آزادى] بردگان، و وامداران، و در راه خدا، و به در راه مانده، اختصاص دارد. [اين] به عنوان فريضه از جانب خداست، و خدا داناى حكيم است.»
«لام» در این آیه، جهت مصرف زکات را بیان میکند، نه اینکه اگر کسی حیوانی را برای فقرا ذبح کرد، بگوییم مشرک شدهای و چرا ذبح کردهای؟
ذبح مسلمانان برای خداوند است؛ فقط این ذبح به دلایل مختلف است، گاهی ذبح میکند برای شکر سلامتی، گاهی برای صدقه دادن به فقرا، گاهی برای شکر ازدواج کردن و اطعام آن بین مهمانان.
نووی شافعی از بزرگان شوافع در کتاب «روضه الطالبین» در مورد ذبح مینویسد: «اگر برای غیر خدا ذبح کند، نه به این وجه [برای تعظیم و عبادت شخص نباشد] بلکه قربانی کند مثلاً به کعبه برای تعظیمش، چون بیت الله است، و یا قربانی کند برای رسول خدا، چون او رسول خداست، در این نوع ذبح جایز نیست که از حلال بودن ذبیحه منع گردد [این ذبح حلال است] و به این نوع بر میگردد؛ وقتی که میگویند برای حرم یا کعبه هدیه کردهام و از این قبیل است ذبح هنگام استقبال از سلطان، چون برای بشارت دادن به قدومش است و به منزله عقیقه مولود است. مثل این ذبح، باعث کفر نمیشود. همچنین است سجده برای غیر خدا، به خاطر تواضع و خضوع؛ موجب کفر نمیشود، اگر چه ممنوع است. بر این اساس، اگر ذابح هنگام ذبح بگوید «بسم الله اسم محمد» و قصدش این باشد که به اسم خدا ذبح میکنم و به اسم محمد تبرک میکنم، شایسته است که این کار حرام نباشد. هر کس هم که گفته است این کار جایز نیست، قولش حمل بر مکروه بودن میشود، چون «عدم جواز» شامل مکروه و مباح است.»[1]
2️) در خصوص ذبح گوسفند هم روایات صحیح داریم و هم فتاوای علمای حنفی که ذبح برای عروس سنت است؛ چنانچه در صحیح بخاری بابی است به نام «بَابُ الوَلِيمَةِ وَلَوْ بِشَاةٍ» که دقیقاً به این مطلب بیان شده است: ولیمه داده شود و گرچه با یک گوسفند باشد.
پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) به عبدالرحمن بن عوف فرمودند: «أَوْلِمْ وَلَوْ بِشَاةٍ.[2] وليمه بده، گرچه گوسفندی باشد.»
بخاری از انس نقل میکند: «قَالَ: مَا أَوْلَمَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَى شَيْءٍ مِنْ نِسَائِهِ مَا أَوْلَمَ عَلَى زَيْنَبَ، أَوْلَمَ بِشَاةٍ.[3] نديدهام که رسول الله (صلیاللهعلیهوآله) به اندازهای که برای زينب وليمه داده، برای ساير زنانش بدهد، او برای زينب يک گوسفند ذبح کرد.»
موصلی حنفی مینویسد: «ولیمه عروس، سنت قدیمی است و در آن ثواب بزرگی است و پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) فرمودند: وليمه بده، گرچه گوسفندی باشد. ولیمه، زمانی که مردی با زنی ازدواج کرد، همسایگان و نزدیکان و دوستان را دعوت بکند و برای آنها ذبح بکند و طعامی برای آنها درست بکند.»[4]
پینوشت:
[1]. نووی، يحيی بن شرف (م 676)، روضة الطالبين وعمدة المفتين، ج3، ص205، المكتب الإسلامی، بيروت، چاپ سوم، 1412ق. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[2]. بخارى، محمّد، صحيح البخاری، ج7 ص24، ح5167، تحقيق: محمد زهير بن ناصر، دار طوق النجاة، چاپ اوّل، 1422ق.
[3]. همان، ح 5168.
[4]. موصلی، عبد الله بن محمود، الاختيار لتعليل المختار، ج4، ص176، مطبعة الحلبی - القاهرة، 1356ق. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
افزودن نظر جدید