شورای اول قسطنطنیه
شورای قسطنطنیه، دومین شورای جهانی در دین مسیحیت است. این شورا به دستور تئودوسیوس، امپراتور روم شرقی، در قسطنطنیه تشکیل شد.
اسقفان روم خود را جانشین پطرس می دانستند و اسقفان اسکندریه معتقد بودند حوزه اسقفی اسکندریه بعد از رم مهمترین حوزه است. در سومین بیانیه این شورا آمده بود: اسقف اسکندریه باید مثل اسقف رم مورد احترام باشد؛ زیرا قسطنطنیه رم جدید است. این بیانیه در رم و اسکندریه مورد بی توجهی قرار گرفت.
در این شورا، دیدگاه سه نفر از اندیشمندان کلیسا بدعت شمرده و از اساس باطل شد.
1) آریوس: او عقیده داشت که پدر فقط خداست و پسر بزرگتر از روح القدس است ولی پدر از همه بزرگتر است و بقیه مخلوق او هستند. اما این شورا این اعتقاد را باطل شمرد و اعلام کرد عیسی خداست.
2) ماکدونیوس: وی علاوه بر الوهیت پدر، به الوهیت عیسی نیز ایمان داشت، ولی روح القدوس را مخلوق می دانست. اعتقاد نامه این شورا به طور ضمنی، الوهیت روح القدوس را اعلام کرد ولی صریحاً الوهیت روح القدوس را اعلام نکرد.
3) آپولیناریس: او روح انسانی را برای عیسی انکار می کرد. شورا در برابر دیدگاه آپولیناریس اعلام داشت که عیسی کاملاً انسان است.
کلیسای شرق و غرب این اعتقاد نامه این شورا را پذیرفتند. دیدگاه این دو کلیسا فقط در یک مورد تفاوت داشت؛ کلیسای شرق معتقد بود روح القدوس از پدر و به وسیله پسر صادر شده است، اما اعتقاد کلیسای غرب این بود که روح القدوس از پدر و از پسر صادر می شود.(1)
اما مطلب مهم این است که کدام یک به حقیقت نزدیک تر است؟
آنچه که با عقل سلیم جور در می آید، این است که خدا یکی بیشتر نباید باشد، چرا که خدا نامحدود است و اگر خدای دیگری در کنار آن خدا باشد یعنی خدای اول در ظرف مکانی خدای دوم نیست و این یعنی محدود کردن خدا در ظرف مکان.
این سخن با اعتقاد آریوس سازگاری دارد، ولی این سخن که گفته پدر به وسیله پسر جهان را خلق کرده، جای تامل دارد زیرا اگر عیسی مخلوق باشد نمی تواند در جایگاهی قرار بگیرد که خلق کند، حتی با کمک خدا (ما معتقدیم همه وجود از آن خداست و ممکن الوجود چیزی از خودش ندارد).

-------------------------------------------------------------------------
منابع:
کتاب شناخت مسیحیت/فصل ششم/صفحه ۳۵۴