روایت ساختگی در مقابل روایت شأن نزول آیه مودت

  • 1399/08/07 - 17:40
برخی بزرگان اهل سنت در مقابل استدلال به آیه مودت در وجوب مودت اهل بیت، یک روایت ساختگی را که در کتابهایی که روایات جعلی را جمع کرده‌اند آمده، علم می‌کنند و بر آن به وجوب مودت ابوبکر استدلال می‌کنند، در حالیکه عالمان حدیث شناس، آن روایت را باطل دانسته و راوی آن را دروغگو می‌دانند.

از روایات جعلی و ساختگی که تهمتی به ساحت مقدس رسول خداست، روایتی است که محب الدین طبری در کتابش از سهل بن سعد ساعدی نقل کرده که گفت رسول خدا فرمودند: «به‌درستی که معتقدترین مردم در مصاحبت با من و در انفاق اموالش در راه من، ابوبکر است، پس محبت و قدردانی از او و نیز حفظ و حراستش از آسیب دشمنان بر همه‌ی افراد امت من واجب است...»[1] در ردّ این روایت دروغین ابن جوزی می‌نویسد: این روایت از اخباری است که در سلسله سند آن، شخصی به نام «عمر بن ابراهیم کردی» وجود دارد که متفرد است یعنی از دیگران نقل نشده، او ذاهب الحدیث است یعنی اعتنایی به روایاتش نمی‌شود...[2]
اما آن‌چه که عجیب‌تر است این است که بزرگان دیگر اهل سنت مثل کابلی، ابن عساکر، دهلوی، ابن عدی، ترمذی و ... در قبال استدلال شیعه به آیه شریفه: «قُلْ لَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَىٰ.[شوری/23] بگو هیچ چیزی از شما نمی‌خواهم الاّ این‌که اهل بیت مرا دوست داشته باشید.» به خلافت امیرالمؤمنین، علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام)، روایت مورد بحث را طرح کرده و به آن بر وجوب مودت و محبت ابوبکر استدلال کرده و بین این آیه و این خبر معارضه ایجاد کردند. مثلاً دهلوی می‌نویسد: «لانسلّم انّ الوجوب المحبه و الموده ینحصر الی الاربعه الاشخاص...[3] قبول نداریم این‌که وجوب محبت منحصر در چهار شخص مذکور است، بلکه در دیگران نیز یافت می‌شود و این روایت: «محبت ابوبکر و قدردانی از او بر همه‌ی افراد امت من واجب است» را حافظ ابوطاهر سلفی در مشیخه‌ی خودش از انس از رسول خدا روایت کرده است...»
ابن‌عساکر در کتاب تاریخ خود می‌نویسد: «نفی وجوب محبت غیر علی (علیه‌السلام) کذب و افترایی بیش نیست، زیرا حافظ ابوطاهر سلفی در مشیخه‌ی خودش از انس بن مالک آورده که رسول خدا فرمودند: محبت ابوبکر و قدردانی از او بر همه‌ی افراد امت من واجب است...»[4]
از طرف دیگر عالمان بزرگ اهل سنت مثل فخر رازی در کتاب تفسیر خود[5] می‌گوید: «(القربی) منظور آل محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) هستند، کسانی هستند که بازگشت امرشان به اوست، کسانی‌که ارتباطشان محکم‌تر و کامل‌تر باشد، آل محسوب می‌شوند و شکی نیست که فاطمه و علی و حسن و حسین (علیهم‌السلام) محکم‌ترین پیوند را با رسول خدا داشتند و این از مسلمات و مستفاد از احادیث متواتر است؛ بنابراین لازم است که آن‌ها را -آل پیامبر- بدانیم. او در ادامه، از قول صاحب کشاف می‌نویسد: وقتی آیه مودت نازل شد، عرض کردند ای رسول خدا! خویشاوندان تو چه کسانی هستند که مودتشان بر ما واجب است؟ فرمود: علی و فاطمه و فرزندانشان.
پس ثابت می‌شود که این چهار تن، ذوی القربای پیامبرند و احترامشان واجب است، و بعد در ادامه، فخر رازی می‌گوید با احادیث متواتر از رسول خدا ثابت شده که اینان را دوست می‌داشت، هنگامی‌که این معنی ثابت شود، محبت آن‌ها بر تمام امت واجب است.[6]
در نتیجه طبق این تفسیر و تفاسیر دیگر از عالمان اهل سنت مثل تفسیر قرطبی، کشاف، و ...، ذیل آیه شریفه آشکار می‌گردد که فقط اهل‌بیت خاص پیامبر، ذیل این آیه، مراد و مقصود هستند که شایستگی محبت و مودت را دارا هستند، نه دیگر افراد از خویشان پیامبر مثل همسران و ... و نه صحابه پیامبر، پس حدیث «وجوب مجبت ابوبکر» جعلی و ساختگی بوده که دشمنان اهل بیت سعی کردند با ساختن آن، خدشه‌ای را بر فضیلت اهل بیت وارد سازند.
فاعتبروا یا اولی الابصار

پی‌نوشت:

[1]. الریاض النضره...، محب الدین طبری، دار المغرب الاسلامی، بیروت، لبنان، ج2 ص15 رقم 411.
[2]. العلل المتناهیه...، ابن جوزی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج1 ص189 رقم292.
«محبت ابوبکر بر امت پیامبر واجب است؟!»
[3]. تحفه اثنا عشریه، دهلوی، افست ترکیا، طبعه(1408ه)، باب 7 ص410.
[4]. تاریخ مدینه دمشق، ابن عساکر، دار الفکر، بیروت، لبنام، ج30، ص141-142.
[5]. تفسیر کبیر، فخر رازی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، ج27 ص166. ذیل آیه شریفه.
[6]. تفسیر کشّاف، زمخشری، دار الکتاب العربی، بیروت، لبنان، ج4 ص220-221. ذیل آیه شریفه.

تولیدی

افزودن نظر جدید

CAPTCHA
لطفا به این سوال امنیتی پاسخ دهید.
Fill in the blank.