پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ پژوهشگر در زمینه‌ی بهائیت در گفتگو با مبلّغ بهائی، به نقد اولین راه‌کار عملی پیشوایان بهائی، برای تحقق آموزه‌ی تعدیل معیشت (به معنای: توزيع عادلانه‌ی ثروت و بهره‌مندی همگان از رفاه مادی​) در این فرقه پرداخت:

پژوهشگر: چرا بر خلاف ادعای ابداع آموزه‌ی تعدیل معیشت، راه‌کار عملی چندانی از طرف پیشوایان بهائیت ارائه نشده است؟!

مبلّغ بهائی: گویا اطلاع ندارید، پیشوایان ما راه‌کارهای عملی هم برای تحقق این آموزه‌ی بدیع خود ارائه داده‌اند.

پژوهشگر: لطفاً مثال بزنید؟!

مبلّغ بهائی: اولین راهکاری که ایشان معرفی کرده‌اند، شروع این حرکت از دهقانان، آن هم بخاطر جمعیت بالای آنان نسبت به سایر صنوف است؛ همچنان که عبدالبهاء گفته‌اند: «اين مسئله اقتصاد را بايد از دهقان ابتدا (: شروع) نمود تا منتهی باصناف ديگر گردد. زيرا عدد دهقان بر جميع اصناف اضعاف مضاعف (: بیشتر) است. لهذا سزاوار چنان است كه از دهقان ابتدا شود و دهقان اول عامل است در هيئت اجتماعيه. باری، در هر قریه‌ای (: آبادی) بايد كه از عقلاء آن قريه انجمنی تشكيل شود كه قريه در زير اداره آن انجمن باشد و همچنين یک مخزن عمومی تأسيس شود و كاتبی تعيين گردد و در وقت خرمن، به معرفت آن انجمن از حاصلات عموم مقاديری معين به جهت آن مخزن گرفته شود».[1]

پژوهشگر: خُب چرا این حکم به مترقی و ابداعی خودشان را از ثروتمندان اجرایی نکرده و در ابتدا، ضعیف‌ترین قشر جامعه را هدف قرار داده‌اند؟! از طرفی، اگر به قول عبدالبهاء، دهقانان اکثریت جامعه را شامل می‌شوند و این تعلیم جدیدی است، باید پرسید که کدام طرح آزمایشی را ابتدا در سطح وسیع امتحان می‌کنند؟! آیا شروع آزمایشی آن نباید در سطح محدودتری بوده و پس از اثبات اجرایی بودن آن، در سطح وسیع‌تر اجراء شود؟!

مبلّغ بهائی: به هر حال این حکم مترقی است که پیشوایان ما بیان کرده‌اند؛ حال از هر کجا شروع شود، تفاوتی در اصل مسئله ایجاد نمی‌کند.

پژوهشگر: چطور می‌توانید راهکاری را به عنوان اختراع و ابتکار پیشوایان خود برشمارید در حالی که آنان مشابه حکم زکات در اسلام را کپی‌برداری کرده و نام تعلیمی مترقی و ابتکاری خود بر روی آن نهاده‌اند؟!

پی‌نوشت:
[1]. عبدالحمید اشراق خاوری، پیام ملکوت، هند: مؤسسه‌ی ملّی مطبوعات امری، 1986 م، ص 136-135.