متن مقاله
اهل سنت با استناد به برخی از ادله معتقدند که صحابه همگی عادل هستند و خداوند از آنان راضی است. از جمله آیاتی که به آن استناد کرده‌اند، آیه 100 سوره توبه است. «َرضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ.[توبه/100] خداوند از آنان راضی است و ایشان نیز از خدا راضی هستند.» اهل سنت می‌گویند این آیه رضایت خداوند از اصحاب را نشان می‌دهد، بنابراین کسی حق اهانت به صحابه را ندارد.
در پاسخ می‌گوییم هر چند شیعه نیز اهانت به مقدسات هر مذهبی را کاری درست نمی‌داند، ولی این آیه دلیلی بر رضایت خداوند از همه صحابه نیست، چون در ابتدای آیه آمده است: «وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ»، یعنی فقط كسانى‏‌كه قبل از هجرت ايمان آورده و پيش از واقعه بدر مهاجرت كردند و يا به پيغمبر ايمان آورده و او را منزل دادند، خداوند از آنان راضی است. بنابراین نمی‌توان از این آیه عدالت و رضایت خداوند از همه صحابه را استفاده کرد. بلکه استفاده ابزاری از آیات برای اثبات مدعای خود، کاری به دور از اخلاق و ناپسند است.
در این آیه قرآن آمده است: «وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالأَنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ.[توبه/100] نخستين افراد از مهاجرين و انصار و كسانى‌كه به نيكى پيرويشان كردند، خدا از آنان راضى است و ايشان نيز از خدا راضى‏ هستند.» و هم‎چنان که همه مفسرین می‌دانند، كلمه «من» در جمله «مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَ الْأَنْصارِ» تبعيضى است، نه بيانى. یعنی همه مهاجرين و انصار اين‌طور نبودند، بلكه يك عده از ايشان، بيمار دل و دهن‌بين بودند، و تحت تأثير سم‏‌پاشى‏‌هاى منافقين قرار مى‏‌گرفتند، عده‏‌اى ديگر فاسق بودند، عده‏‌اى از ايشان كسانى بودند كه رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از عمل آنان بيزارى جست.[1] به همین جهت است که بسیاری از مفسرین برای جمله «وَالسَّابِقُونَ الأَوَّلُونَ» مصادیقی نقل کرده‌اند که همه صحابه را شامل نمی‌شود؛ برخی از مفسرین گفته‌اند مراد از سابقون، اهل بدر و کسانی هستند که به دو قبله نماز خوانده‌اند.[2] برخی دیگر گفته‌اند مراد أبوبكر، عمر، على، سلمان و عمار بن ياسر هستند.[3] برخی نیز گفته‌اند مراد از سابقون، کسانی هستند که بیعت رضوان را درک کردند.[4] بنابراین خداوند در این آیه از تعدادی مهاجرین و انصار راضی است و این دلیلی بر رضایت خداوند از همه صحابه نیست.

پی‌نوشت:

[1]. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی القرآن، ترجمه سید محمد باقر موسوی، چاپ پنجم: انتشارت جامعه مدرسین، قم 1374ش، ج9، ص504 و 507.  
[2]. آلوسی، سید محمود، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم‏، دارالكتب العلميه، بيروت ‏1415ق ، ج6، ص8؛ ، سیوطی، عبدالرحمن بن ابى‏بكر، الدر المنثور فى تفسير المأثور، كتابخانه آية الله مرعشى نجفى‏، قم‏ 1404ق. ج3، ص269.
[3]. سیوطی، عبدالرحمن،  الدر المنثور فى تفسير المأثور، ج3، ص269.
[4]. ابن کثیر، اسماعيل بن عمر، تفسير القرآن العظيم‏، دار الكتب العلمية، بيروت 1419ق، ج4، ص178.