متن مقاله
اگر مروری بر کتب بزرگان اهل سنت چه روایی، چه تفسیری، چه تاریخی داشته باشیم و شرح حال برخی از صحابه از جمله خلفا را ببینیم، به نکات فراوانی دست می‌یابیم. خلفایی که نه تنها هیچ فضیلتی نداشتند، بلکه همیشه مایه دردسر و ناراحتی دیگران از جمله پیامبر اکرم می‌شدند.
آن‌چه که می‌توان در مورد ایشان به صورت گذرا بیان کرد، این است که این خلفا همان کسانی بودند که در جنگ‌های صدر اسلام از جمله: جنگ خیبر، احد و ... جزء افراد فراری بودند و در آن جنگ و نزاع سخت بین مسلمین و کفار قریش، با ترک کردن میدان جنگ، پیامبر اکرم و برخی از اصحاب خاص حضرت را تنها گذاشته و به فکر نجات جان خود شدند، تا آسیب نبینند و به گفته علمای اهل سنت به نقل خودشان، همانند بز کوهی به بالای کوه گریختند.
طبری به نقل از عمر بن خطاب می‌گوید: «... قال لمّا کان یوم احد فهزمنا مررت حتی صعدت الجبل، فلقد رأیتنی أنزو کأننی أروی[1] ... در جنگ احد ما شکست خوردیم، به همین جهت من پا به فرار گذاشتم و از کوه بالا رفتم، گویی که مرا همانند بز کوهی می‌دیدی.»
و عایشه به نقل از پدرش، ابوبکر، در جریان جنگ احد این‌گونه می‌گوید که: «... قال، کنت اوّل من -فاء: فرّ ثمّ رجع یوم احد...[2] ابوبکر گفت نخستین کسی‌که در آن روز فرار کرد و سپس بازگشت من بودم...»
و فخر رازی ذیل آیه 155 سوره آل عمران می‌نویسد: «... و منهم ایضاً عثمان انهزم مع رجلین من الانصار یقال لهما سعد و عقبه. انهزموا حتی بلغوا موضعاً بعیداً ثمّ رجعوا بعد ثلاثه ایام[3] ... از جمله فراریان عثمان بود که به همراه دو نفر دیگر از انصار به نام‌های سعد و عقبه چنان پا به فرار گذاشتند که سر از جاهای دور درآوردند و پس از سه روز بازگشتند...»
با این مطالب وارده در کتب بزرگان اهل سنت نسبت به این خلفای ترسو، اما باز شاهد جهل و نادانی برخی از علمای اهل سنت، مانند ابن تیمیه هستیم که وقتی هیچ توجیه منطقی برای فرار اینان از میدان‌های جنگ ندارد، دست به توجیه مضحک می‌زند و چنین می‌گوید: «والقتال یکون بالدعاء کما یکون بالید قال النبیّ هل ترزقون و تنصرون الاّ بضعفاکم بدعائهم و صلاتهم و اخلاصهم.[4] همان‌گونه که گاهی شجاعت و دلاوری در میدان نبرد با شمشیر زدن است، گاهی نیز با دعا کردن است، چنان‌که پیامبر فرمود: آیا به جز با دعا و بخشش و اخلاص در عمل روزی داده می‌شوید و پیروز می‌گردید؟»
و یا در جای دیگری با تحریف در معنای شجاعت می‌گوید: «اذا کانت الشجاعه المطلوبه من الائمه شجاعه القلب، فلاریب انّ ابابکر کان أشجع من عمر، و عمر أشجع من عثمان و علی و طلحه و الزبیر... و کان یوم بدر مع النبیّ فی العریش...[5] از آن‌جا که شجاعت مورد نیاز رهبران، شجاعت قلبی است، از این‌رو بدون شک ابوبکر از عمر شجاع‌تر و عمر از عثمان، و عثمان از علی و طلحه و زبیر شجاع‌تر بوده، ... و ابوبکر در روز بدر همراه با پیامبر در خیمه نشسته بود.»
در نتیجه ابن تیمیه اقرار خلفا و کلام علمای اهل سنت را نخوانده و ندیده، و یا خود را به غفلت زده است؛ سؤال این‌جاست که آیا حرف خلفا را مبنی بر ترس خودشان و فرار از میدان جنگ را بپذیریم، یا توجیهات ابن تیمیه را؟؟؟

پی‌نوشت:

[1]. جامع البیان...، طبری، دارالفکر، بیروت، لبنان، ج4 ص144. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
در المنثور، سیوطی، ج2 ص355.
[2]. مسند، ابی داود طیالسی، دارالمعرفه، بیروت، لبنان، باب احادیث ابی بکر، ج1 ص3 حدیث6.
[3]. تفسیر کبیر، فخر رازی، دار الکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج9 ص42. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[4]. منهاج السنه النبویه، ابن تیمیه، موسسه قرطبه، قاهره، مصر،(1406ق)، ج4 ص486. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
[5]. همان، ج8 ص79. جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.