متن مقاله
از اعتقادات شیعه در اصول دین که با اهل سنت مشترک است، سه اصل توحید و نبوت و معاد است؛ منتها در ادامه‌ی این سه اصل، شیعه معتقد به امامت حضرت علی (علیه‌السلام) و یازده فرزند اوست که به عنوان استمرار مقام امامت بعد از پیامبر اکرم آن را فرض می‌دانند و برای این عقیده خود دلایل متقن روایی متواتر حتی در منابع اهل سنت دارند. اگر چه فریقین اصول دین را در سه اصل توحید و نبوت و معاد می‌دانند و به آن اعتقاد دارند، ولی در برخی از روایات و احادیث صراحت دارد که امامت نیز از اصول دین است، و بزرگان اهل سنت آن را در کتب خود آورده‌اند. مثلاً جوینی این عالم اهل سنت از طریق واحدی از حضرت علی (علیه‌السلام) نقل کرده است که گفت: ولایت، اصلی از اصول دین قرار داده شده است.[1]
و یا در حدیث دیگر از طریق واحدی با سندی از ابوصادق نقل کرده است که حضرت علی (علیه‌السلام) فرمودند: «اصول الاسلام ثلاثه، لاتنفع واحده منهنّ دون صاحبتها: الصلاه و الزکاه و الموالات.[2] اصول دین سه تاست و به احدی نفع نمی‌رساند از ایشان بدون صاحب آن، که نماز و زکات و موالات باشد.» واحدی گفت این سخن حضرت برگرفته از سخن خداوند در قرآن است که می‌فرماید: «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا...[مائده/55] همانا ولی و سرپرست شما، خدا و رسولش و آن کسانی هستند که ایمان آورده‌اند ...» چون خدا به موالات در میان مؤمنان حکم کرد، سپس آنان را توصیف نکرد، جز با اقامه نماز و دادن زکات و فرمود: «... الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ...» پس کسی‌که ولایت حضرت علی (علیه‌السلام) را بپذیرد، ولایت خدا و رسولش را پذیرفته است.[3]
در منابع شیعه از امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده است که فرمودند: «بنی الاسلام علی خمس: علی الصلاه و الزکاه و الصوم و الحج و الولایه، و لم یناد بشیء کما نودی بالاولایه، فاخذوا الناس بأربع و ترکوا هذا -اعنی الولایه-.[4] اسلام بر پنج چیز بنا نهاده شد، نماز زکات، روزه، حج و ولایت. آن‌گونه که به ولایت ندا داده شد، به هیچ چیز ندا داده نشد، مردم چهار چیز را گرفتند و این ولایت را ترک و رها کردند.» البته برخی از مغرضین سلفی اهل سنت مانند صلابی، وقتی به این حدیث امام باقر (علیه‌السلام) نتوانستند اشکال منطقی وارد کنند، شروع به مغالطه کردند و گفتند: تو می‌بینی که آنان -شیعه- شهادتین را ساقط کردند و ولایت را به جای آن دو گذاشته و آن را از ارکان بزرگ اسلام برشمردند.[5]
در جواب به او گوییم:
اولاً: این حدیث، ولایت علی و فرزندان او را، به جای شهادتین و در مقابل آن قرار نداده است، بلکه آن را برای پس از ایمان به خدا و رسولش و در طول آن بیان کرده است.
ثانیاً: امام باقر (علیه‌السلام) نفرمود -ولایت علی- بلکه آن را مطلق گذاشت و از اطلاق آن استفاده می‌شود، که مقصود او پذیرفتن ولایت شرعی است، که در رأس آن ولایت خدا و رسولش و بعد ولایت حضرت علی و امامان بعدی است.
در نتیجه مقصود از حدیث، ولایتی در طول ولایت خدا و رسولش است و شیعیان به آن معتقدند و افرادی مانند صلابی و دیگران با سوء برداشت از آن، سعی در مغالطه و مشوش کردن اذهان دیگران می‌کنند، که در حقیقت به جهل و نادانی خود دامن زده‌اند و آن را آشکارتر می‌کنند.

پی‌نوشت:

[1]. فرائد السمطین، جوینی، موسسه المحمودی للطباعه و النشر، بیروت، لبنان، (1398ق)، ج1 ص79 حدیث48.
[2]. همان، ج1 ص79 حدیث 49.
[3]. همان، ج1 ص79 حدیث 49.
[4]. اصول کافی، شیخ کلینی، موسسه الاعلمیه للمطبوعات، بیروت، لبنان، ج2 ص18حدیث3.
[5]. فکر الخوارج و الشیعه...، صلابی، دار الاندلس الجدیده، قاهره، مصر، (1429ق)، ص114.