متن مقاله
یکی از کسانی‌که در طول چندین قرن، مورد توجه خاص وهابیان قرار گرفته و برای او ارزش فراوانی از نظر علمی قائلند، تقی ‌الدین احمد بن عبدالحلیم معروف به «ابن‌تیمیه» است. او کسی است که افکار وهابیان از او سرچشمه می‌گیرد. وهابیان برای او کنگره‌های علمی گرفته و کتاب‌هایی در مدح و منزلت و شخصیت علمیش تألیف کرده‌اند و در حقیقت او را مؤسّس مذهب خود می‌دانند. اما در مقابل می‌بینیم برخی از علمای اهل‌سنت مواضع تندی در مقابل این شخصیت دارند که در این مقاله برای نمونه به دو مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

- دکتر محمّد سعید رمضان بوطی؛
او که مدیر دانشکده شریعت سوریه است درباره ابن‌تیمیه می‌گوید: «ما مشاهده کردیم که ابن‌تیمیه هیچ ابایی نداشت که با تمام سلف از اصحاب مالک و احمد و شافعی و ابوحنیفه به مخالفت پردازد... .»[1] و نیز می‌گوید: «بدان‌که زیارت مسجد و قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از مهم‌ترین وسایل تقرّب به سوی خدای عزّوجلّ است، و این مطلبی است که مورد اجماع تمام مسلمانان در هر عصر تا این زمان است، و کسی به جز ابن‌تیمیه با آن مخالفت نکرده است، خدا از گناهانش درگذرد، که او معتقد است که زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) غیر مشروع است... .»[2]

- دکتر عمر عبدالله کامل؛
او که از علمای مکه مکرمه است در کتاب «نقض قواعد التشبیه من اقوال السلف» می‌گوید: «این کتاب ردّیه مختصری است بر مهم‌ترین افکار و مطالبی که کتاب «العقیدة التدمریة» ابن‌تیمیه بر آن بنا شده است، و تمام علما کلمات او را گرفته و بر او ردّ نوشته‌اند، خصوصاً این‌که این افکار و آراء با رأی جمهور امت که از عصمت برخوردار است معارضه دارد، و این موضوع خطرناکی است.»[3] و نیز در کتاب دیگرش در ردّ ابن‌تیمیه می‌گوید: «لازمه استحباب زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مستحب بودن سفر به جهت زیارت است؛ زیرا زیارت قبر حضرت برای حاجی بعد از حجّش، بدون سفر به جهت آن، امکان ندارد، و این به نوبه خود دلالت صریح بر استحباب سفر به جهت زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) دارد. علمای اسلام و قبل از همه حنابله بر این فهم تأکید کرده و بر جواز سفر و استحباب زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اتفاق نظر دارند، تا این‌که ابن‌تیمیه در قرن هشتم آمد و با عموم مسلمانان به مخالفت پرداخت و گفت: زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مستحب نیست، ... ما اجماع مسلمین را بر مشروعیت زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در زمان‌های مختلف نقل کردیم و این‌که کسی در این مسأله به جز ابن‌تیمیه و پیروانش مخالفت نکرده است. آیا از حکمت است که قول و فهم او را در این مسأله اخذ کرده و اجماع ائمه مسلمین را در عصرهای قبل از ابن‌تیمیه رها کنیم؟ با این‌که اجماع مسلمین در یک عصر حجّت الزامی است، تا چه رسد از اقوال بیشتر امامان مسلمین بعد از عصر ابن‌تیمیه.»[4]

پی‌نوشت:

[1]. «و ها قد رأینا انّ ابن‌تیمیه لم یبال ان یخالف السلف کلّهم ممثّلین فی اصحاب مالک و احمد و الشافعی و ابی‌حنیفة... .» السلفیة، مرحلة زمنیة، بوطی، دار الفکر المعاصر، بیروت، ص 186.
[2]. «و اعلم انّ زیارة مسجده و قبره من اعظم القربات الی الله عزّوجلّ، اجمع علی ذلک جماهیر المسلمین فی کلّ عصر الی یومنا هذا... .» فقه السیرة النبویة، بوطی، دار الفکر المعاصر، بیروت، ص560.
[3]. «هذا الکتاب ردّ مختصر علی اهمّ ما ورد من افکار و کذا المنطلقات التی بنیت علیها فی الکتاب الموسوم بالعقیدة التدمریة و المنسوب للشیخ ابن‌تیمیه... .» نقض قواعد التشبیه، دکتر عمر عبدالله کامل، دارالمصطفی، ص8.
[4]. «و لازم استحباب زیارة قبره استحباب شدّ الرحال الیها؛ لأنّ زیارته للحاج بعد حجّه لا تمکن بدون شدّ الرحل... .»کلمة هادئة فی الزیارة و شدّ الرحال، دکتر عمر عبدالله کامل، دار المصطفی، ص44.