قوشچی و سکوت او در مقابل آیه اولیالامر
خلاصه مقاله
در آیه 59 سوره نساء، «اولیالامر» بر «الرسول» عطف شده و از آنجا که اطاعت از رسول، مطلق است، اطاعت از اولیالامر نیز مطلق است، که از اینروی باید، ایشان معصوم باشد؛ چرا که در غیر اینصورت قبح عقلی لازم میآید و تنها شخصی که پس از پیامبر معصوم بود، امام علی (علیهالسلام) است، و خلفای سهگانه عاری از این ویژگی هستند؛ بنابراین این آیه به اطاعت از امام علی (علیهالسلام) امر کرده است. در این استدلال خدشهای وارد نیست و به همین دلیل است که اهلسنت گذرا از آن عبور کردهاند.
متن مقاله
شیعیان برای اثبات جانشینی بلافصل امام علی (علیهالسلام) پس از پیامبر گرامی اسلام (صلیاللهعلیهوآله)، به آیه 59 سوره نساء که تحت عنوان آیه اولی الامر از آن یاد میشود، استدلال کردهاند. خداوند در این آیه میفرماید: «يَأَيهَُّا الَّذِينَ ءَامَنُواْ أَطِيعُواْ اللَّهَ وَ أَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلىِ الْأَمْرِ مِنكمُْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فىِ شىَْءٍ فَرُدُّوهُ إِلىَ اللَّهِ وَ الرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الاَْخِرِ ذَالِكَ خَيرٌْ وَ أَحْسَنُ تَأْوِيلا.[نساء/59] اى كسانىكه ايمان آوردهايد! اطاعت كنيد خدا را! و اطاعت كنيد پيامبر خدا و اولو الأمر [اوصياى پيامبر] را! و هرگاه در چيزى نزاع داشتيد، آن را به خدا و پيامبر بازگردانيد (و از آنها داورى بطلبيد) اگر به خدا و روز رستاخيز ايمان داريد! اين (كار) براى شما بهتر، و عاقبت و پايانش نيكوتر است.»
کیفیت استدلال به شرح ذیل است:
الف: خداوند اطاعت از اولیالامر را در این آیه مطلق دانسته است. چرا که کلمه اولیالامر به الرسول عطف شده است و معطوف (اولیالامر) و معطوف علیه (الرسول) از نظر حکم، واحد هستند. اطاعت از معطوف علیه (الرسول) مطلق است، در این صورت باید اطاعت از معطوف نیز مطلق باشد.
ب: اولیالامر از نظر عقلی باید معصوم باشد، چرا که در غیر اینصورت قبح لازم میآید.
ج: پس از پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآله) تنها امام علی (علیهالسلام) معصوم بوده است و خلفای سهگانه عاری از این ویژگی هستند.
د: این آیه به اطاعت از امام علی (علیهالسلام) امر کرده است.[1]
در این استدلال خدشهای وارد نیست و به همین دلیل است که اهلسنت گذرا از آن عبور کردهاند. به عنوان مثال قوشچی تنها به فاسد بودن این مقدمات اشاره میکند و در مقام تفصیل، بیانی ندارد.[2]
پینوشت:
[1]. حلی، حسن بن یوسف، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق: حسن حسنزاده آملی، قم، موسسه النشر الاسلامی، 1425 ه، ص 503.
[2]. قوشچی، علی بن محمد، شرح تجرید العقائد، قم، منشورات الرضی، بیتا، ص 371.
افزودن نظر جدید