دو نظریه در باب جانشینی وجود مبارک پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در میان مسلمانان مطرح است. گروهی قائل هستند که این مساله به مردم واگذار شده و آن را تحت نظریه خلافت مطرح می‌کنند و خود را اهل سنت نامیده‌اند. برخی نیز معتقدند که این مقوله باید در کلام خداوند و رسول او تبیین گردد که به نظریه امامت مشهور است و طرفداران این دیدگاه به نام شیعه مشهور گشتند.
اما شیعیان با تمسک به کتب اهل سنت، در مقام اثبات نظریه امامت دوازده نفر هستند. ایشان معتقدند که پس از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، دوازده امام به عنوان جانشینان وی، از سوی خداوند انتخاب شده و توسط پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) اعلام شده است. این مطلب در کتبی هم‌چون صحیح بخاری، صحیح مسلم، و دیگر کتب حدیثی اهل سنت نقل شده است. بخاری در این باره می‌نویسد: «جابر بن سمره می‌گوید: شنیدم رسول خدا گفت: دوازده امیر؛ سپس چیزی گفت که من نشنیدم. پدرم گفت که پیامبر فرمود که همه از قریش اند.»[1] مسلم نیز همین روایت را نقل کرده و قید این‌که اسلام پیوسته با این دوازده جانشین مقتدر است را اضافه کرده است.[2]
این روایت به اتفاق صحیح است،[3] اما از سوی اهل سنت به این حدیث واکنش‌های مختلفی صورت گرفته است. اگرچه از سوی اهل سنت این روایت بسیار دیده شده است، اما شاید این از آن جهت باشد که راوی روایت (جابر بن سمره) کودک بوده است؛ تا از این حیث این روایت را کم‌رنگ جلوه دهند.[4] این در حالی است که دیگر بزرگان تاریخ اهل‌سنت این روایت را از افراد با نفوذ تاریخ اسلام بیان کرده‌اند.[5]

پی‌نوشت:

[1]. بخاری، محمد بن اسماعیل، الصحیح، بیروت، دار الفکر، ج8، ص127.
[2]. نیشابوری، مسلم بن حجاج، الصحیح، بیروت، دار الفکر، ج6، ص3.
[3]. هیثمی، نورالدین علی، مجمع الزوائد، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1418ق، ج5، ص19.
[4]. نیشابوری، همان، ج7، ص81.
[5]. هیثمی، همان، ج5، ص19.