نقد و بررسی حدیث «لا تتخذوا قبری عیدا»
یکی از مسائل و موضوعات اختلافی میان مسلمانان و وهابیان، مسأله برگزاری مراسم جشن و شادی در ایام تولد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه (علیهم السّلام) است. وهابیان برگزاری مراسم جشن و شادی در ایام تولد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه (علیهم السّلام)، قرائت قرآن، مدح رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه (علیهم السّلام) توسط شعرا و مداحان را بدعت و حرام میدانند. آنان برای تحریم برگزاری مراسم جشن و شادی در ایام تولد پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه (علیهم السّلام) به روایت «لا تتخذوا قبری عیدا و لا تجعلوا بیوتکم قبورا و حیثما کنتم فصّلوا علیّ فإنّ صلاتکم تبلغنی؛ قبر مرا عیدگاه قرار ندهید و خانههای خود را نیز قبر قرار ندهید و بر من صلوات و سلام فرستید؛ زیرا به تحقیق درود شما به من میرسد.»[1] و روایت مشابه و هم مضمون آن تمسک کردهاند. استدلال وهابیان با چند اشکال مواجه است.
- احمد بن حنبل در جای دیگر همین روایت را با عبارت «لاتجعلوا قبری وثنا؛ قرار ندهید قبر من را بت»[2] نقل کرده است؛ لذا احتمال دارد ناقلین روایت در نقل آن اشتباه کرده باشند و آن چه از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) صادر شده است، عبارت (لا تجعلوا قبر وثناء» است، نه عبارت «لا تجعلوا قبری عیدا» طبق نقل احمد بن حنبل، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از بت قرار دادن، سجده کردن برای قبر و قبله قرار دادن و نماز خواندن به سوی قبر شریفشان نهی کردهاند، نه از جمع شدن مسلمانان در کنار قبر و اظهار شادی و سرور به مناسبت تولد آن حضرت.
- عید وصف زمان است نه مکان. عید را میتوان به زمان نسبت داد و برای زمان خبر قرار داد و گفت: «روز جمعه عید است» یا «روز غدیر خم عید است» اما نسبت دادن عید به مکان و خبر قرار دادن آن برای مکان درست نیست؛ لذا نسبت دادن عید به قبر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در روایت صحیح نیست؛ زیرا قبر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) مکان است نه زمان و عید وصف زمان است نه مکان.
- سند حدیث بنا بر هر دو نقل آن ضعیف است؛ زیرا مطابق نقل «لا تتخذوا قبری عیدا» در سند آن عبدالله بن نافع قرار دارد و طبق نقل «لا تجعلوا قبری وثنا» در سند آن سهیل بن ابی صالح قرار دارد که هر دو راوی توسط علمای رجال جرح شدهاند و روایاتشان مورد قبول واقع نشده است.
پینوشت:
[1]. «حدّثنا عبدالله، حدّثنی أبی، ثنا سریج، قال: ثنا عبدالله بن نافع، عن إبن أبی ذئب، عن سعید المقبری، عن أبی هریرة، قال: قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم): لا تتخذوا قبری عیدا و لا تجعلوا بیوتکم قبورا و حیثما کنتم فصلّوا علیّ فإنّ صلاتکم تبلغنی.» المسند، احمد بن حنبل، دار صادر، بیروت، ج 2، ص 367.
[2]. «حدّثنا عبدالله، حدّثنی أبی، ثنا سفیان، عن حمزة بن المغیرة، عن سهیل بن أبی صالح، عن أبیه، عن أبی هریرة، عن النّبیّ (صلی الله علیه و آله و سلم): «اللهم لا تجعل قبری وثنا.» المسند، احمد بن حنبل، دار صادر، بیروت، ج 2، ص 264.
افزودن نظر جدید