پایگاه جامع فرق، ادیان ومذاهب_ بسیاری از علمای  وهابی تحت تأثیر اندیشه‌های سید قطب و محمد قطب، به توحید قبوری[1]محمد بن عبدالوهاب و پیروان وی پشت کردند و حرکت دیگری را شکل دادند که به جریان « نوسلفی» مشهود شد.نوسلفیان، گروهی از دانشمندان وهابی‌اند که با دیدگاه‌های افراطی محمد بن عبدالوهاب و جریان « ملکیه » یا همان وهابیت درباری مخالفند و اندیشه‌های وهابیت را به نقد می‌کشند.

در میان نوسلفیان، چهره‌های مشهوری همانند «سلمان العوده» و «محمد عبدالله المسعری»، به تفصیل به نقد توحید وهابی  پرداخته‌اند. برای نمونه، «المسعری» علت تجدید نظر خود در قرائت وهابی از توحید را به طور خلاصه این گونه بیان می‌کند:وهابیت قرائت غلطی درتعریف « عبادت » و « اله » ارائه کرده است. چنین اندیشه‌ای سبب می‌شود که بسیاری از اهل قبله مشرک تلقی شده و خارج از اسلام معرفی شوند؛ و این گناه بزرگی است که نمی‌توان به صرف یک اجتهاد، چنین ادعایی کرد.

هم چنین تقسیم توحید به سه قسم ربوبی، الوهی و اسماء و صفات، ناقص است. این تقسیم، نه تنها موجب ایجاد مشکل قبلی شده است، که خود پی آمدهای بسیاری دارد؛ از جمله این که اقسام دیگر توحید مانند توحید در حاکمیت را نادیده می گیرد. از سوی دیگر، پیروان محمد بن عبدالوهاب به اموری در مباحث توحید می‌پردازند که هیچ فایده‌ی عملی ندارد؛ در حالی که از اصول غافل شده‌اند و متأسفانه اندیشه‌های خود را به سلف نسبت می‌دهند. توحید وهابی متناسب با شرایط و مقتضیات زمان نیست.[2] خواننده عزیز برای مطالعه و آگاهی بیشتر می‌توانید به لینک زیر مراجعه فرمایید.[3]

پی نوشت:
[1]. یعنی مبارزه با قبرها. وهابیت  تمامی هم و غم خود را بر مبارزه با قبرها، تخریب آن ها، نهی مردم از زیارت قبور و. .. قرار داده بودند.
[2]. دکتر سید مهدی علیزاده موسوی، مبانی اعتقادی وهابیت در بوته نقد، نشر مشعر، ایران، قم، چاپ اول 1394ش، ص247
[3]. توحید قصوری نه توحید قبوری