مطابقت روایات صحیح با عقل سلیم
شبههای مطرح است که مذهب شیعه کاری به سند احادیث ندارد و ملاک عمل علماست.
در پاسخ میگوییم یکی از ملاکهای پذیرش روایت، مطابقت آن با عقل است، چنانکه سید تقی حکیم میگوید: «عقل مصدرحجج و تنها مرجع در اصول دین و بعضی فروعات میباشد.»[الاصول العامه، ج1، ص336] مفاد حدیث، نباید با مسلّمات عقلی مخالف باشد. مثلاً در صدور روایاتی که در آنها به جسم بودن خدا اشاره شده، باید تردید نمود؛ زیرا پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) و اهل بیت، دارای علم و اندیشه برتر و برخوردار از علم وحیانی هستند و امکان ندارد گفتار و کردارشان با عقلِ سالم، ناسازگار باشد.
البتّه باید توجه داشت که گفتار انسانهای بزرگ و اسوهها، مثل شخصیّت و شاکله و کردارشان بزرگ است و به تعبیر قرآن، جز دست پاکان بر دامن آن نرسد، «لا يَمَسُّهُ إِلاَّ الْمُطَهَّرُونَ.[واقعه/79] و جز پاكان نمیتوانند به آن دست زنند (دست يابند).» بنابراین ممکن است در برخی موارد حدیثی «غیرمعقول» و مخالف عقل ضروری بوده و با اینکه سندش صحیح است، علما آن را رد نمایند و بهنظر آید که سند نزد شیعه اعتبار ندارد.
پینوشت:
الاصول العامة للفقه المقارن، محمدتقی حکیم، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه، 1431ق، ج1، ص336. «أن العقل مصدر الحجج و الیه ینتهی، فهو المرجع الوحید فی اصول الدین و فی بعض الفروع التی ...»
افزودن نظر جدید