در پاسخ می‌گوییم: اولاً: سخن این دو (دیده نشدن فرزند برای [امام] حسن عسکری (علیه السّلام) دلیل بر نداشتن فرزند است)، نه‌تنها ردی بر نظریه شیعه نیست، بلکه با مدّعای شیعه مبنی بر غیبت آن حضرت، سازگار و تاییدی بر آن است؛ چرا که دیده نشدن، همان غیبت است و دیده نشدن، دلیل بر نبودن نیست؛ چنان‌که گفته‌اند: «عدم الوجدان لا یدلّ علی عدم الوجود». پس نیافتن و ندیدن مردم ـ آن‌گونه که شبهه‌گران گفته‌اند ـ دلیل بر وجود نداشتن و عدم ولادت حضرت مهدی نیست. شیخ صدوق در این‌باره سخن منطقی و زیبایی دارد: «شهادتی که مورد قبول واقع می‌گردد، شهادت مثبتین است (سخن مدعیان وجود مهدی بر سخن منکران مقدم است، یعنی سخن کسانی‌که می‌گویند حضرت مهدی متولد شده و دیده شده، بر سخن کسانی‌که می‌گویند ندیده‌ایم، اولویت دارد)، حتی اگر منکران در اکثریت باشند.»[3]

ثانیاً: از آن‌جا که از قدیم گفته‌اند: «دروغ‌گو کم‌حافظه است»، جالب است که در میان شبهه‌کنندگان بالا، دکتر قفاری که چند سطر پیش‌تر با استناد به کلام برخی علمای شیعه در صدد انکار اصل وجود امام زمان و سرگردانی و بلاتکلیفی آنان پس از شهادت امام عسکری (علیه السّلام) است، در جایی دیگر از کتابش نظر شیعه را این‌گونه بیان می‌کند: «دوازده امامی‌ها می‌پندارند که [امام] حسن عسکری (علیه السّلام) دارای فرزندی بوده، ولی به‌خاطر سختی‌های زمان و این‌که سلطان به‌شدت دنبال او بوده، وی را پس از تولد مخفی نموده و تا پایان حیاتش آشکار نکرد و اکثر شیعیان، او را پس از وفات امام عسکری (علیه السّلام) نمی‌شناختند.»[4] در حقیقت، وی با گفتن این جمله که «دوازده امامی‌ها می‌پندارند...»؛ به صراحت حرف پیشین خود در چند سطر پیش‌تر را که گفت: «شیعه معتقد است امام عسکری فرزندی نداشته و شیعیان پس از شهادت او بدون امام ماندند» را نقض و رد کرده است. این دوگانه‌گویی در نقل عقیده‌ی شیعه، نشان می‌دهد که او و هم‌قطارانش دستشان از دلیل و برهان خالی است و جویای حقیقت نیستند و صرفاً برای شبهه‌افکنی و حمله علیه مذهب شیعه به این‌گونه سخنان رومی‌آورند.

پی‌نوشت:

[1]. «إذ بعد وفاة الحسن ـ امامهم الحادی عشر ـ سنة 260 لم یر له خلف و لم یعرف له ولد ظاهر فاقتسم ما ظهر من میراثه أخوه جعفر و امّه کما تعترف بذلک کتب الشّیعة نفسها و بسبب ذلک اضطرب أمر الشِعة و تفرّق جمعهم لأنّهم أصبحوا بلا إمام و لا دین عندهم بدون إمام لأنّه هو الحجّة علی أهل الأرض... .» اصول المذهب الشیعة الاثنا عشریة، دار الرضا، الجیزة، ج 2، ص 1004.
[2]. «مات الحسن العسکری بدون خلف و لا عقب، کما نصّ علی ذلک النّوبختیّ حیث قال: «توفّی و لم یر له أثر، و لم یعرف له ولد ظاهر، فاقتسم میراثه أخوه جعفر و امّه.» الشیعة و التشیع، احسان الهی ظهیر (معاصر)، ص 261.
[3]. «الشهادة الّتی یجب قبولها هی الشهادة المثبت لا شهادة النّافی و إن کان عدد النّافین أکثر من عدد المثبتین.» کمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، جامعة المدرسین، قم، ص 80.
[4]. «أمّا الإثنا عشریّة فقد ذهبت إلی الزّعم بأنّ للحسن العسکری ولدا کان قد أخفی (أی الحسن) مولده، وسترأمره لصعوبة الوقت و شدّة طلب السلطان له، فلم یظهر ولده فی حیاته و لا عرفه الجمهور بعد وفاته.» اصول المذهب الشیعة الاثنا عشریة، دار الرضا، الجیزة، ج 2، ص 1006.