پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ سال یازدهم هجری و روزهای پایانی عمر مبارک پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله)  بود، هنوز مدت زیادی از حجّه الوداع نگذشته بود، همان حجّی که پیامبر (صلی الله علیه و آله)  در بین 120هزار نفر[1] از مسلمانان کشورهای مختلف، علی (علیه السلام) را به جانشینی خود اعلام کرد و دست علی (علیه السلام)  را گرفت و فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاهُ.[2] هر کس من مولای اویم علی مولای اوست.»
جانشینی علی (علیه السلام) مثل آفتاب عالم‌گیر بر همه روشن بود، اما پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌دانست، که عده‌ای نمی‌توانند، جانشینی علی (علیه السلام) را بپذیرند، از این‌رو تدبیری اندیشید، تا شهر، خالی از این افراد بشود. حضرت دستور داد، تا سپاهی به فرماندهی اسامه بن زید، برای نبرد با لشکر روم تجهیز شود، و امر فرمود، که همه‌ی اصحاب از انصار و مهاجر، حتی بزرگانی چون ابوبکر و عمر باید در این جنگ شرکت کنند. اما علی (علیه السلام) را بر خلاف دیگر جنگ‌ها در کنار خود نگه داشت، زیرا پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‌خواست امر جانشینی در آرامش صورت پذیرد. اما کسانی‌که غرض و مرضی در دل داشتند، از نیت پیامبر (صلی الله علیه و آله) با خبر بودند، لذا برای همراهی نکردن جیش اسامه، دلایل واهی اقامه کردند و گفتند: اسامه جوان است. پیامبر (صلی الله علیه و آله) مریض است. و ما با این اوصاف نمی‌توانیم به جنگ برویم. خبر به پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) رسید، که عده‌ای از اصحاب حاضر نیستند به جنگ بروند، حضرت فرمود: «لعنت خداوند بر کسانی‌که در سپاه اسامه شرکت نکنند.»[3]
چند روزی بیشتر نگذشته بود که پیامبر (صلی الله علیه و آله) از دنیا رفت، و آن‌چه که نباید می‌شد، شد؛ هنگامی‌که علی (علیه السلام) مشغول غسل و کفن حضرت بود، همان اصحابی که از دستور پیامبر (صلی الله علیه و آله) سرپیچی کرده بودند و به جیش اسامه نرفته بودند، نیت خود را عملی کردند و بار دیگر خلاف دستور پیامبر (صلی الله علیه و آله)  در غدیر خم عمل کردند و به این ترتیب در سقیفه دور یکدیگر جمع شدند، و ابوبکر را به خلافت مسلمین انتخاب کردند، و این چنین بذر نفاق، دورویی و تفرقه را در بین مسلمان پاشیدند، که هنوز آثار بد آن باقی است.

پی‌نوشت:

[1]. با توجه به جمعیت انبوه در غدیر چرا مردم از آن حضرت حمایت نکردند.
[2]. احمد بن حنبل، المسند، شعيب الأرنؤوط - عادل مرشد ، وآخرون، موسسه الرساله، 1421ق، ج2، ص71، ح641.
[3]. ابوبکر در زمان بعثت جیش اسامه کجا بود؟