پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ اسلام وقتی در سرزمین حجاز گسترش پیدا کرد که اکثر مردمان آن بت‌پرست بودند، تا این‌که ندای پیامبر اسلام در این سرزمین بلند شد و فرمود: «قولوا لا اله الاّ الله تفلحوا»، بگوئید نیست خدایی جز خدای یگانه، تا رستگار شوید. لذا آرام آرام دین اسلام در این سرزمین پیاده گشت و مردم به پیامبراکرم ایمان آوردند، و پیامبر اسلام هم، هر کسی را که شهادتین را به زبان جاری می‌کرد، قبول می‌فرمود و آنان را در تحت لوای اسلام مسلمان می‌دانست، هر چند برخی از افراد مغرض اگر چه در واقع منافق بودند و شهادتین را در ظاهر و گفتار بر زبان خود جاری می‌کردند، و قلباً و باطناً ایمان نمی‌آوردند و مومن نبودند، اما با آن‌ها هم همانند فرد مسلمان رفتار می‌کرد، و این موضوع در جامعه مسلمین فراگیر بود، تا جایی که اصحاب هم از این قاعده مستثنا نبودند، به‌خاطر این‌که برخی مسلمان واقعی بودند، مانند: سلمان فارسی، عمار یاسر، بلال حبشی و... و برخی دیگر تظاهر به مسلمان بودن می‌کردند، اما باطناً دل خوشی از اسلام نداشتند. ما در این نوشتار به نقل از کتب علمای اهل سنت به برخی از افراد که ایمان نداشتند و در ظاهر مسلمان بودند، می‌پردازیم و قضاوت را به عهده خوانندگان محترم می‌گذاریم.
در کتب علمای اهل سنت مانند: طبقات ابن سعد، تاریخ ابن عساکر، کنز العمّال، کامل ابن اثیر و... با دلائل فراوان بیان شده است، که ابوبکر ایمان نداشته است، از جمله این‌که او در موارد بسیاری به پیامبر خیانت کرده است. مثلاً: آن‌جایی که با سپاه اسامه همراهی نکرد و از امر پیامبر تخلّف و سرپیچی نمود.[1] و در قرآن هم خداوند می‌فرماید: «فَلا وَ رَبِّکَ لا يُؤْمِنُونَ حَتَّي يُحَکِّمُوکَ فيما شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لا يَجِدُوا في أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَيْتَ وَ يُسَلِّمُوا تَسْليماً.[نساء/65] به پروردگارت سوگند! که آنان اهل ایمان نمی‌شوند، مگر آن‌که تو را در آن‌چه میان خود نزاع و اختلاف دارند، به داوری بپذیرند، سپس از حکمی که کرده‌ای، در وجودشان هیچ دلتنگی و ناخشنودی احساس نکنند و به‌طور کامل تسلیم شوند.» پس ابوبکر از امر پیامبر اکرم سرپیچی کرده و از این‌رو داخل در این آیه است که ایمان را از کسی که نافرمانی امر پیامبر اکرم می‌کند، نفی کرده است. مضافاً بر این‌که کسی‌که با سپاه اسامه همراهی نکند، لعن فرموده است.
 سؤالی در این‌جا مطرح می‌شود، این‌ است که، آیا رسول خدا کسی را که ایمان داشته باشد و مومن باشد را لعن می‌کند؟ لعن پیامبر با هیچ تاویل و تفسیری که اهل سنت نسبت به این قضیه می‌کنند، دفع نمی‌شود، هم‌چنین دلائل فراوانی در کتب علمای اهل سنت وجود دارد که عمر بن خطاب هم ایمان نداشته و جالب‌تر این‌که خود به ایمان نداشتن خودش اعتراف و تصریح کرده است. مثلاً در ماجرای حدیبیه، واقدی از ابوسعید خدری و او از عمر بن خطاب نقل کرده که گفته بود: هیچ‌گاه در نبوتّ محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) مثل شکی که در روز حدیبیه کردم، شک نکردم.[2]
در کتب علمای اهل سنت با دلایل فراوانی آمده است که عثمان هم ایمان نداشته است و همین ایمان نداشتن او کافی است، که مسلمانان که از اصحاب پیامبر هم در میان آن‌ها بودند، خانه عثمان را محاصره کرده و او را کشتند.[3] و خودشان روایت کرده‌اند که پیامبر فرمود: امت من بر خطاء اجتماع نمی‌کنند.[4] لذا با این حساب، سؤالی طرح می‌شود که آیا مسلمانان که صحابه پیامبر هم بین آن‌ها بودند، برای قتل یک مومن، اجتماع کرده و متفق شده‌اند؟ و باز خودشان به نقل از عایشه روایت کرده‌اند، که او را یهودی تشبیه کرده و فرمان به کشتن او داد و می‌گفت: این نعثل یعنی پیر خرفت را بکشید، او کافر است، خدا او را بکشد و بمیرد و محو و نابود گردد.[5]
سؤالی دیگری که مطرح می‌شود، این است که با این وجود، عثمان چگونه خلیفه‌ای است که در بیت المال مسلمین غوطه‌ور می‌شود و آن را میان خویشاوندان خود از اموی‌ها و مروانیان توزیع و بذل و بخشش می‌کند و اکثر مسلمین در تنگنا زندگی می‌کنند. لذا برای صحت این موضوع فقط کافی است به برخی از کتب علمای اهل سنت مانند: طبقات ابن سعد، استیعاب، ملل و نحل، تاریخ یعقوبی، و... مراجعه شود. او آن‌قدر جسارت به خود داد، که اموال بسیاری از بیت المال جمع‌آوری و اختصاص به خود داد.[6] ابن عبد البر آمار و ارقام قابل توجهی را در مورد او در کتاب خود آورده است.[7] که هر صاحب عقلی را وادار می‌کند که او را لامذهب و بی‌دین و غیر مومن قلمداد کند.
پس نتیجه این‌که طبق گفتار علمای اهل سنت در کتب خودشان، برخی از صحابه مسلمان نبوده و ایمان نداشتند.

پی‌نوشت:

[1]. ملل و نحل، شهرستانی، دارالمعرفه، بیروت، لبنان، تحقیق علی حسن فاعور، ج1 ص23.
[2]. کتاب المغازی، واقدی، موسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، لبنان، ج2 ص609.
[3]. شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، دار احیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، ج2 ص129-158.
[4]. المحصول فی علم الاصول، فخر رازی، موسسه الرساله، بیروت، لبنان، (1418ق)، تحقیق فیاض العلوانی، ج3 ص770.
[5]. تاریخ طبری، طبری، انتشارات اساطیر، تهران، ایران، ج3 ص477.
[6]. صحیح بخاری، بخاری، داراحیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، (1422ق)، کتاب الزکات، ج2 ص133.
[7]. استیعاب، ابن عبد البر، دارالفکر، بیروت، لبنان، (1423ق)، ج2 ص828.