پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ پرسش: آیا عایشه مصداق «الطیبات» در آیه قرآن است؟
برخی از اهل سنّت در صدد دفاع از عایشه برآمده و در تمجید او به این آیه تمسک کرده‌اند، که خداوند متعال فرمود: «الخَبِیثَاتُ لِلخَبِیثِینَ وَ الخَبِیثُونَ لِلخَبِیثَاتِ وَ الطَّیِّبَاتُ لِلطَّیِّبِینَ وَ الطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبَاتِ...[نور/26]، زنان ناپاک از آنِ مردان ناپاکند، و مردان ناپاک نیز به زنان ناپاک تعلق دارند؛ و زنان پاک از آنِ مردان پاک، و مردان پاک از آنِ زنان پاکند...».

پاسخ اوّل: مطابق روایات بسیاری که در ذیل این آیه وارد شده، مقصود از خبیث و طیّب، گفتار و عمل است.
سیوطی از ابن عباس نقل کرده که گفت: «کلام خبیث برای مردان خبیث و مردان خبیث برای کلام خبیث‌اند و کلام پاک برای مردان پاک و مردان پاک برای کلام پاک می‌باشند.»[1]
قتاده نیز آیه را به‌معنای قول و عمل گرفته و  این‌چنین آیه را تفسیر کرده است: «قول و عمل خبیث برای افراد خبیث، و افراد خبیث برای اقوال و اعمال خبیث است. و کلمات و اعمال پاک برای مردان پاک، و مردان پاک برای کلمات و اعمال پاک می‌باشند.»[2]
این آیه (بنابر تفسیر اهل سنّت) گرچه به جهت تبرّی عایشه از اتّهام به زنا نازل شده است؛ ولی او را از کارهای ناشایست دیگرش که بعد از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) انجام داد، از جمله رهبری جنگ جمل بر ضدّ امام مسلمین، علی بن ابی‌طالب (علیه السلام)، نمی‌تواند تبرئه کند.
دوم: در بین انبیاء افرادی بودند، که همسر ناشایست داشته‌اند و لذا قرآن کریم آنان را مذمّت کرده و به دو نفر از همسران انبیاء چنین اشاره می‌کند: «ضَرَبَ اللهُ مَثَلاً لِلَّذِینَ کَفَرُوا امرَاَتُ نُوحٍ وَ امراَتَ لُوطٍ کَانَتَا تَحتَ عَبدَینِ مِن عِبَادِنَا صَالِحِینِ فَخَانَتَاهُمَا فَلَم یُغنِیَا عَنهُمَا مِنَ اللهِ شَیئاً وَ قِیلَ ادخُلَا النَّارَ مَعَ الدَّاخِلِینَ...[تحریم/10] خداوند برای کسانی‌که کافر شده‌اند، به همسر نوح و همسر لوط مثل زده است، آن دو تحت سرپرستی دو بنده از بندگان صالح ما بودند؛ ولی به آن دو خیانت کردند و ارتباط با این دو (پیامبر) سودی به حالشان (در برابر عذاب الهی) نداشت، و به آن‌ها گفته شد: وارد آتش شوید، همراه کسانی‌که وارد می‌شوند.» پس این‌طور نیست، که تمام همسران انبیاء افرادی شایسته بوده‌اند.
سوم: ما به عملکرد عایشه بعد از نزول آیه مورد بحث و پس از وفات پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) اعتراض داریم.

پی‌نوشت:

[1]. الدرّ المنثور، ج 6، ص 167؛ ذیل آیه: «الخبیثات من الکلام للخبیثین من الرجال، و الخبیثون من الرجال للخبیثات من الکلام، و الطیبات من الکلام للطیبین من الناس، و الطیبون من الناس للطیبات من الکلام.»
[2]. همان: «الخبیثات من القول و العمل للخبیثین من الناس و الخبیثون من الناس للخبیثات من القول و العمل، و الطیّبات من القول و العمل للطیّبین من الناس و الطیّبون من الناس للطیّبات من القول و العمل.»