پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ پس از آن‌که جعل حدیث باب شد و مذاهب و فرقه‌های کلامی و فقهی بی‌شمار به‌وجود آمد، اختلافات نیز در جامعه گسترش یافت و هر روز بیشتر از روز گذشته، هر کس و یا گروهی که از فرد دیگر خوشش نمی‌آمد و اختلاف سلیقه پیدا می‌کرد، با جعل حدیث، از آنان جدا می‌شد و گروه جدیدی را تأسیس می‌کرد. اگر در ریشه‌های پیدایش گروه‌ها و اختلافات دقّت شود، در می‌یابیم که بدعت‌ها، همیشه ریشه در انحراف از سنّت اصیل و اهل بیت (علیهم السلام) داشته‌اند.
فاطمه زهرا (سلام الله علیها) با سخنرانی‌ها و روشنگری‌های خود، تلاش‌های فراوانی را برای جلوگیری از انحرافات انجام داد. او حتی در این راه کتک خورد و فرزند خویش را تقدیم کرد و در پایان، جان خویش را داد، تا سنّت و گفته‌های پیغمبر زنده بماند و انحرافات و سپس اختلاف میان مسلمانان به‌وجود نیاید. آن حضرت در سخنانی فرمود: «اَما وَاللهِ لَوْ تَرَکُوا الْحَقَّ عَلی اَهْلِهِ وَ اتَّبَعُوا عِتْرَةَ نَبِیهِ لَما اخْتَلَفَ فی اللهِ اِثْنانِ وَ لَوَرِثها سَلَفٌ عَنْ سَلَفٍ و خَلَفٌ بَعْدَ خَلَفٍ حتّی یقُومَ قائِمُنا التّاسِعُ مِنْ وُلْدِ الْحُسَین... .[1] آگاه باش، قسم به خدا، اگر حق را به اهلش وامی‌گذاشتند و از عترت رسول خدا اطاعت می‌کردند، دو نفر هم درباره (حکم) خدا با یکدیگر اختلاف نمی‌کردند و امامت را، گذشته‌ای از گذشته‌ای و جانشینی بعد از جانشینی به ارث می‌برد، تا قائم ما قیام کند، که او فرزند نهم از اولاد امام حسین است...»
در یک کلام می‌توان گفت که نابودی احادیث پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و جلوگیری از نقل آن‌ها، بازار جعل حدیث و انحرافات را داغ کرد و در پی آن فرقه‌ها و نحله‌های گوناگون مذهبی به‌وجود آمد و برای همیشه، جامعه اسلامی را دچار اختلاف و از دانش اهل بیت (علیهم السلام) محروم ساخت.
این وضع تا اواخر قرن اوّل هجری، یعنی تا زمان خلافت «عمر بن عبدالعزیز» (99ـ101قمری) ادامه یافت. عمر بن عبدالعزیز با اقدامی شجاعانه، این بدعت شوم را از میان برداشت و طی بخش‌نامه‌ای به‌منظور ترغیب محدثان و راویان به این کار، چنین نوشت: «اُنْظُروا حَدیثَ رَسُولِ اللهِ فَاکْتُبُوهُ فَإنِّی خِفْتُ دُروْسَ العِلْمِ وَ ذِهابَ اَهْلِهِ.[2] به حدیث رسول خدا نظر و دقت کنید، پس آن را بنویسید؛ زیرا بیم آن دارم، که علم کهنه شود و چراغ آن خاموش گردد و اهل آن از دنیا برود.»
منع نقل حدیث از سوی خلفا، زیان‌های جبران ناپذیری را بر جامعه اسلامی وارد کرد؛ نابودی احادیث نبوی،[3] خود کنترلی شدید،[4] شکنجه‌ی راویان احادیث پیامبر،[5] گرم شدن بازار جعل حدیث،[6] تغییر سنت پیامبر،[7] به‌وجود آمدن فرقه‌های مذهبی، تشدید شدن اختلاف در درون جامعه اسلامی و ... از آثار شوم این حرکت بود. حال اگر وجود مؤثّر اهل بیت (علیهم السلام) و حضور و فداکاری راویان شیعه نبود، امروزه از بسیاری دستور‌های اسلامی خبری نبود.

پی‌نوشت:

[1]. بحارالانوار، داراحیاء التراث العربی، بیروت، ج36، ص353؛ ر.ک: احقاق الحق، ج21، ص26.
[2]. السنة قبل التدوین، عجاج خطیب، دارالفکر، قاهره، ص329.
[3]. منع احادیث پیامبر (ص) با سوزاندن آنها
[4]. شدت عمل در منع نقل احادیث پیامبر(ص)
[5]. شکنجه راویان احادیث پیامبر(ص)
[6]. منع حدیث با جعل احادیث پیامبر(ص)
[7]. ممنوعیت حدیث و تغییر سنّت پیامبر(ص)