پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ عبدالله بن مسعود از کسانی بود که در اسلام آوردن، از سابقین بود، و بیست و سومین نفری بود که مسلمان شد، و اسلام او قبل از این بود، که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به خانه‌ی ارقم، جهت تبلیغ دین برود.[1]
صحیح بخاری و مسلم از ابوموسی اشعری نقل می‌کنند که او گفت: «من و برادرم وقتی از یمن به مدینه آمدیم، رفت و آمد عبدالله بن مسعود و مادرش به خانه‌ی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) آن‌قدر زیاد بود، که ما خیال می‌کردیم، آن‌ها نیز از اهل بیت پیامبر هستند.»[2]
در کتب اهل سنت درباره‌ی این صحابی، احادیث بسیاری آمده است، تا جایی‌که برخی او را اعلم اصحاب به قرآن و سنت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) معرفی نموده‌اند.[3]
ابن سعد در کتاب «الطبقات» خود آورده است: «عبدالله بن مسعود نعلین پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را به او می‌پوشاند و عصا به‌دست آن حضرت می‌داد و وقتی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) وارد مجلسی می‌شد، عبدالله نعلین آن حضرت را زیر بغل خود می‌گرفت و همراه او برای آن حضرت حفظ می‌کرد.»[4]
از این صحابی جلیل القدر، در مجموع 848 حدیث نقل کرده‌اند.[5] و فقط 85 حدیث در صحیح بخاری نقل شده است.[6] آدم بینا درک می‌کند که این مقدار حدیث، از کسی که 23 سال همراه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بوده و آن‌قدر ملازم آن حضرت بوده، که گمان می‌نمودند از اهل بیت ایشان است، معقول نیست که در مجموع 848 حدیث داشته باشد.
آیا عبدالله با این تعداد حدیث، از اعلم اصحاب رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) شمرده شده است؟! بدون شک نزد عبدالله احادیث بسیاری از پیامبر اکرم بوده، که به امت اسلامی نرسیده و از بین رفته است.
چه کسی یا چه کسانی در مورد از بین رفتن احادیث رسول خدا که جزء دین بوده و از سنت ایشان به‌شمار می‌رود، مقصر بوده‌اند؟
در نقل‌های تاریخی آمده است: «ان عمر حبس ثلاثة ابن مسعود وأبا الدرداء وأبا مسعود الأنصاري فقال قد أكثرتم الحديث عن رسول الله صلى الله عليه وسلم.[7] عمر سه تن از صحابه «عبدالله بن مسعود» و «أبودرداء» و «أبومسعود أنصاری» را زندانی نمود و جرم آنان را زیاد حدیث نقل کردن از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بیان نمود.»
«عمر حبس ابن مسعود وأبا الدرداء وأبامسعود الأنصاري فقال: قد أكثرتم الحديث عن رسول الله، وكان قد حبسهم في المدينة ثم أطلقهم عثمان.[8] عمر، «ابن مسعود» و «أبودرداء» و «أبومسعود أنصاری» را زندانی نمود و گفت: حدیث نقل کردن شما از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) بیش از حد شده است، و زندانی شدن آنان[9] در شهر مدینه بود، تا این‌که عثمان به خلافت رسید و آنان را آزاد نمود.»

پی‌نوشت:

[1]. «أسلم ابن مسعود بعد اثنين وعشرين نفساً، ... و أسلم عبد الله قبل دخول النبي صلى الله عليه وسلم، دار الأرقم.» سیر اعلام النبلاء، ذهبی، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1413ق، ج1، ص464.
[2]. «سمعت أبا موسى الأشعري يقول قدمت انا واخى من اليمن فمكثنا حينا ما نرى الا ان عبد الله بن مسعود رجل من أهل بيت النبي صلى الله عليه وسلم لما نرى من دخوله ودخول أمه على النبي صلى الله عليه وسلم.» صحیح بخاری، بخاری، دار الفكر للطباعة والنشر والتوزيع، 1401ق، ج4، ص219.
صحیح مسلم، مسلم نیشابوری، بیروت: دارالفکر، ج7، ص147.
[3]. «قيل له (علي رضي الله عنه) أخبرنا عن أصحاب رسول الله صلى الله عليه وآله، قال: عن أيهم؟ قال: أخبرنا عن عبد الله بن مسعود. قال: علم الكتاب والسنة.» المستدرک، حاکم نیشابوری، ج3، ص318.
سیر اعلام النبلاء، ذهبی، بیروت: مؤسسة الرسالة، 1413ق، ج1، ص492.
[4]. «كان عبد الله يلبس رسول الله صلى الله عليه وسلم نعليه ثم يمشي أمامه بالعصا حتى إذا أتى مجلسه نزع نعليه فأدخلهما في ذراعيه وأعطاه العصا فإذا أراد رسول الله صلى الله عليه وسلم أن يقوم ألبسه نعليه ثم مشى بالعصا أمامه حتى يدخل الحجرة قبل رسول الله صلى الله عليه وسلم» الطبقات، ابن سعد، بیروت: دار صادر، ج3، ص153.
[5]. «عبد الله بن مسعود: ثمانمائة حديث وثمانية وأربعون حديثاً.» جوامع السیرة و خمس رسائل اخری لابن حزم (الرسالة الثانیة: اسماء الصحابة الرواة و ما لکل واحد من العدد)، ابن حزم، مصر: دارالمعارف، ص276.
[6]. «عبد الله بن مسعود بن غافل الهذلي أبو عبد الرحمن خمسة وثمانون حديثاً.» هدی الساری، مقدمه فتح الباری، ابن حجر عسقلانی، بیروت: دارالفکر، 1415ق، ص660.
[7]. تذکرة الحفاظ، ذهبی، بیروت: دار إحياء التراث العربی، ج۱، ص۷.
[8]. أضواء على السنة المحمدية، محمود ابوریه، نشر البطحاء، ص۵۴.
[9]. ظاهراً حبس آنان به معنی تحت نظر بودن در شهر مدینه بوده، و به معنی حبس خانگی آنان است، نه به زندان افتادن آنان.