پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ به‌زعم برخی از اهل‌سنت، در برخی روایات، عنوان شده که اسم حضرت مهدی (علیه السّلام)، اسم پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و نام پدرش، نام پدر ایشان (عبدالله) است و به‌واسطه این روایت اعلام می‌کنند که اعتقاد شیعیان به امام، باطل می‌باشد. این شبهه گاهی به گونه‌ای مطرح می‌شود که گویا عقیده همه اهل‌سنت است.
پاسخ:
در میان متقدمان صاحب سنن، تنها ابو داود این حدیث را نقل کرده است: «أخبرنا مسده... عن عاصم، عن زر، عن عبدالله، عن النبی قال: لو لم یبق من الدنیا الّا یوم لطول الله ذلک الیوم حتّی یبعث رجلا منّی أو من أهل بیتی یواطئ اسمه اسمی و اسم ابیه اسم ابی.[1] رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: حتی اگر از عمر دنیا فقط یک روز باقی بماند، خداوند آن روز را طولانی کند، تا این‌که مردی را از نسل من، یا اهل‌‌بیت من مبعوث کند، که نام او مانند نام من است و نام پدر او مانند نام پدر من است.» این روایت از نظر سند خالی از اشکال است.
با این حال، با بررسی و دقت در جوانب این روایت، چند نکته مکشوف می‌شود:
اولاً: محدثان اهل‌سنت این روایت را دو گونه مطرح کرده‌اند. در موارد زیادی، کسانی هم‌چون ترمذی اساساً این روایت را بدون اضافۀ «اسم ابیه اسم أبی» نقل کرده‌اند.[2]
در برخی موارد نیز، هر دو حالت آن نقل شده است. مثلاً طبرانی در المعجم الکبیر، هجده روایت را از عاصم و او از زرّ بن حبیش و او از عبدالله بن مسعود و او از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کرده که تنها سه مورد آن، دارای این قید اضافه است و در هیچ‌یک از پانزده روایت دیگر، این قید اضافه موجود نیست.[3] به‌عبارت دیگر، با این‌که در همه روایات، سه راوی آخر مشترک است، ولی تنها در تعداد اندکی از روایات، این قید اضافه آمده است.
ثانیاً: اضافه شدن این قید در تعداد اندکی از روایات، احتمال وضع و جعل این عبارت را تقویت می‌کند؛ چرا که نظریه مهدویت در میان مسلمین شهرت داشته و می‌توانسته است، به‌عنوان وسیله‌ای برای وادارسازی توده‌های مردم به اطاعت از حکومت‌های وقت، مورد سوءاستفاده قرار گیرد. منصور عباسی هنگام تعیین فرزندش، محمد، به جانشینی خود، او را ملقب به «مهدی» کرد و جعل این حدیث، به مردم این‌گونه القا می‌کرد که چون نام منصور، عبدالله و هم‌نام رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) است، پس جانشین او، یعنی محمد عباسی، همان منتظر (محمد بن عبدالله) است. مؤید این احتمال، تطبیق روایت پرچم‌های سیاه (رایات السوداء، از نشانه‌های ظهور) به سپاه ابو‌مسلم خراسانی است.[4]
ثالثاً: با مقایسه روایت موجود در سنن ابوداود که قید زاید دارد، با روایتی که ترمذی نقل کرده و قید زاید را ندارد، این نکته به‌دست می‌آید که روایت نقل شده توسط ابوداود دارای اضطراب در متن است، و عبارت «حتی یبعث فیه رجلا منی أو من أهل بیتی» دلالت بر ضعف حافظه راوی دارد. روشن است که در علم حدیث، حدیث غیر مضطرب بر حدیث مضطرب، مقدم است.
با توجه به آن‌چه ذکر شد، بر فرض آن‌که عبارت اضافه شده، صحیح باشد، منافاتی با ادعای ما ندارد؛ چرا که حضرت مهدی (علیه السّلام) از نسل پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) است و پدر ایشان، پدر و جد آن حضرت نیز محسوب می‌شود.

پی‌نوشت:

[1]. سنن ابي داود، ابوداود، دار الجنان، بیروت، ج 4، ص 106.
[2]. سنن ترمذی، ترمذی، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ج 4، ص 6.
[3]. المعجم الکبیر، طبرانی، مطبعة الوطن العربی، عراق، ج 10، ح 10213 ـ 10230.
[4]. الصواعق المحرقه، ابن حجر هیثمی، دار الکتب العلمیه، بیروت، ص 250.