پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از شبهات وهابیت، که در مبحث عزاداری به شیعیان وارد می‌کنند، شبهه‌ای است که در آن می‌گویند این‌که حضرت زینب (علیها السّلام) و زن‌های دیگر در حرم حسینی (علیه السّلام) هنگام دیدن بدن بی سر امام حسین (علیه السّلام) از شدّت مصیبت، موی سر پریشان کردند و به‌صورت زنان از خیمه‌ها بیرون دویدند، آیا این کار، شایسته اهل‌ خیام حرم حسینی است؟! آنان برای ادّعای خود به فرازی از زیارت ناحیه مقدسه استناد جسته و می‌گویند: «هنگامی‌که بانوان حرم، اسب تیز پایت را خوار و زبون دیدند و زین را بر آن واژگون یافتند، از پس پرده‌های خیمه خارج شدند، در حالی‌که گیسوان بر گونه‌ها پراکنده نمودند، بر صورت‌ها لطمه می‌زدند و نقاب از چهره‌ها افکنده بودند.»[1]
پاسخ:
الف) با دقت در متن بالا مشاهده می‌شود که شبهه کننده متن عربی را به نحوی قرائت کرده و سپس ترجمه نموده، که معنای مورد نظرش را تامین کند؛ شبهه‌کننده متن را چنین خوانده «ناشرات الشّعور علی الخدود» (زن‌ها در حالی‌که موهای خود را پریشان نموده و بر صورت‌های خود ریخته بودند، از خیمه‌ها بیرون ریختند) در این صورت الزاماً پریشان نمودن موها به معنای آشکار نمودن آن‌هاست، در حالی‌که اگر جمله را به شکل صحیح بخوانیم و ترجمه کنیم، الزاماً چنان معنایی را نخواهد داشت: «ناشرات الشّعور، علی الخدود لاطمات» «زن‌ها با موهای پریشان، لطمه زنان از خیمه‌ها بیرون ریختند.»
ب) همان‌گونه که اشاره شد در صورتی پریشان کردن گیسو به معنای آشکار نمودن آن‌ها خواهد بود که متن عربی را به صورتی که بالاتر گفته شد بخوانیم؛ در حالی‌که ممکن است گیسوان را زیر چادر، یا حجاب کامل به نشانه‌ی مصیبت و اندوه باز و پریشان کنند؛ چنان‌که امروزه نیز این شیوه میان زنان عرب مرسوم می‌باشد.
ج) با توجه به مکان خیمه‌گاه و مسافت زیادی که با لشگرگاه دشمن داشت، حتّی اگر زنان به‌هنگام دیدن اسب امام حسین (علیه السّلام) موهای خود را آشکار کرده و به عزاداری پرداخته باشند، باز هم به این معنا نیست که این کار در برابر دیدگان نامحرمان، صورت گرفته باشد.
د) در زبان عربی «خدر» به مطلق پوشش و حفاظ برای زن گفته نمی‌شود، بلکه به پوششی گفته می‌شود که در اندرون خانه برای زن نصب می‌شود و او را از دید نامحرمان مصون می‌سازد؛[2] بنابراین ترجمه‌ی «با موهای پریشان از پشت پرده (خدور) خارج شدند»، الزاما به معنای در معرض دید همگان قرار گرفتن نیست؛ بلکه بنا به رسم عرب آن روز و حتی امروز هنگامی‌که زن به اوج ناامیدی و یأس از بازگشت عزیز سفر کرده‌ی خود می‌رسید و چنان داغی بر دلش می‌نشست که دیگر امید لبخندی بر لبان خود نداشت، در چنین حالی گیسوان بسته و آراسته‌ی خود را باز و پریشان می‌کرد تا با این کار، وارد شدن مصیبتی داغ و سنگین را خبر دهد و این کار می‌تواند در برابر نزدیکان و اقارب محرم خویش صورت گیرد و سپس زیر پوششی هم‌چون روسری یا مقنعه قرار گیرد.
به عبارت دیگر در قدیم الایام، آرایش موی زنان به بستن (یا بافتن) مو بود که در شادی‌ها موهای خود را چنین کرده و هنگام عزا و سوگواری به نشانه‌ی عزا، آن را باز کرده و تا هنگامی‌که سوگوار بودند، آن را نبسته و بر آن شانه نمی‌زدند، بلکه مقنعه یا روسری خود را روی موهای خود می‌بستند، نه این‌که با موهای باز و سر لخت جلوی نامحرمان بیرون آیند.

پی‌نوشت:

[1]. «فلمّا رأین النّساء جوادک مخزیّا و نظرن سرجک علیه ملویّا، برزن من الخدور، ناشرات الشّعور، علی الخدود لاطمات، الوجوه سافرات.» المزار، فرازی از زیارت ناحیه‌ی مقدّسه، محمد بن جعفر المشهدی (قرن 6 هجری).
[2]. «و الخدر بالکسر ستر یمدّ للجاریة فی ناحیة البیت.» لسان العرب، محمد بن مکرم بن منظور الأفریقی المصری، دار صادر، بیروت، ج 4، ص 230.