پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ خلیفه سوم به نقل منابع تاریخی در اوائل دعوت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در مکه مکرمه، ایمان آورد و به نقل تاریخ‌نویسان، همواره تا رحلت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، ملازم ایشان بود و پس از رسول خدا، ۲۵ سال زندگی کرد.
تعداد احادیثی که به او نسبت می‌دهند، ۱۴۶ حدیث است،[1] و از این تعداد، بخاری فقط ۹ حدیث از او نقل نموده است[2] و مسلم نیز در صحیح خود ۵ حدیث از او آورده است، و شیخین معتقدند، فقط این تعداد از روایات او صحیح است. بر فرض که کل ۱۴۶ روایت از خلیفه سوم، صحیح باشد و به او نسبت دروغ نداده باشند، به این معنی است که عثمان، هر سال فقط ۷ حدیث از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) شنیده و آموخته باشد؛ بعید است عالمان اهل سنت به چنین نتیجه‌ای راضی باشند، قطعاً اهل سنت و عالمانشان، عثمان را از ابوهریره اعلم می‌دانند. بنابراین هزاران حدیث از احادیث پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، توسط عثمان نقل نشده و یا از رسول خدا برای مسلمانان نقل نکرده و از بین رفته است، و از آن همه روایت، به مسلمین و علمای اهل سنت، جز اندکی نرسیده است!
باز هم این سؤال مطرح می‌شود، که چرا این همه سنت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از بین رفت؟ چرا امت اسلام از آن احادیث محروم شد؟ مقصر اصلی این مصیبت‌ها و خسارت‌ها چه کسی و یا چه کسانی بودند؟!
آیا جای تعجب نیست که سه خلیفه، در 25 سال خلافت خود بر میراث حکومت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، برای حفظ سنت و سخنان حکیمانه‌ی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) اقدامی ننمایند؟ بلکه به عکس، خودشان در راه از بین بردن سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقش مؤثر داشته باشند![3]
در دوران خلافت دوازده ساله عثمان، جلوگیری از نشر و حتی نقل احادیث ادامه یافت، و او نیز خود را پای‌بند سیاست نهی از توجه مسلمانان به حدیث و تشویق آنان به قرآن می‌دانست؛ عثمان بر منبر می‌رود و جایز نبودن روایات را مگر در مواردی محدود اعلام می‌کند. ابن سعد می‌گوید: «قال محمود بن لبيد: سمعت عثمان بن عفان على منبر، يقول: لا يحل لاحد يروي حديثاً لم يسمع به في عهد أبي بكر ولا عهد عمر.[4] عثمان بن عفان بر منبر می‌گفت: جایز نیست بر کسی، حدیثی که در زمان ابوبکر و عمر شنیده نشده، نقل نماید.»
وای به حال مسلمانانی که خلفایی بر آنان حاکم شدند، که از سنت پیامبرشان محافظت ننمودند، و با این‌که خود از پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مطالب زیادی دیده و شنیده بودند، نه خود آن مطالب را به دیگر مسلمانان منتقل نمودند و نه گذاشتند، دیگر صحابه، که اهل سنت اعتقاد بر عدالت همه آن‌ها دارند، از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل نمایند.

پی‌نوشت:

[1]. «عثمان بن عفان: مائة حديث وستة وأربعون حديثاً.» جوامع السیرة و خمس رسائل اخری لابن حزم (الرسالة الثانیة: اسماء الصحابة الرواة و ما لکل واحد من العدد)، ابن حزم، مصر: دارالمعارف، ص277.
[2]. «عثمان بن عفان بن ابی العاص بن امیة الاموی تسعة احادیث.» هدی الساری مقدمة فتح الباری، ابن حجر، بیروت: دارالفکر، 1415ق، ص661.
[3]. «ممانعت خلفا از تدوین حدیث»
[4]. الطبقات، ابن سعد، بیروت: دارصادر، ج2، ص337.