پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در تحلیل ماجرای سقیفه دانستن وضعیت گروه‎های مختلف صحابه لازم است. یکی از مهمترین آنها انصار هستند. آنها که برخوردهای عجیب و غریب قریش با پیامبر (صلی الله علیه و آله) را همچون تخلّف از لشکر اسامه و اهانت به پیامبر (صلی الله علیه و آله) در روز وفاتشان را دیده‎بودند، خوب می‎دانستند که هیچگاه خلافت را به علی (علیه السلام) نخواهند سپرد. به‎علاوه مکّیان اکثرا تازه مسلمان بودند و در سال‎های نهم و دهم هجری بعد از فتح مکّه مسلمان شدند. همچنین انصار کسانی بودند که در جنگ‎های متعدد بزرگان و شجاعان قریش را کشته بودند و از کینه‎های قبیله‎ای و جاهلی آنها به‎خوبی اطلاع داشتند. بنابراین به‎شدّت از به‎قدرت رسیدن قریش می‎ترسیدند. نمونه‎های زیادی از این ترس را حتی به زبان آورده و در تاریخ ثبت شده است.
حباب بن منذر روز سقیفه گفته است: «و لکنا نخاف ان یلیها بعدکم من قتلنا ابناءهم و آبائهم و اخوانهم.[1] ولی ما می‎ترسیم که بعد از شما آن کسانی که فرزندان و پدران و برادرانشان را کشته‏‎ایم، عهده‎دار خلافت شوند.» انصار هنگام وفات پیامبر (صلی الله علیه و آله) می‎گریستند، «لأنهم لا یدرون ما یلقون من الناس بعده.[2] چراکه نمی‎دانستند بعد از ایشان مردم چه به سر آن‌ها خواهند آورد.»
بعد از کلام ابوبکر در سقیفه، انصار گفتند: «و لکنا نشفق بعد الیوم فلو جعلتم الیوم رجلا منکم فاذا مات أخذتم رجلا من الانصار ... [3] ولی ما بعد از این روز می‎تریسم، پس اگر امروز یکی از خودتان را انتخاب می‎کنید، بعد از مرگش مردی از انصار را قرار دهید....»
بنابراین مشاهده می‎شود که ترس مهم انصار از قدرت گرفتن قریش و انتقام جویی از انصار پیامبر (صلی الله علیه و آله) است. وجود این حالت از عوامل تأثیر گزار در سرنوشت سقیفه بوده است.

پی‎نوشت:
[1]. الجوهری، السقیفه و الفدک: ص51. ابن سعد، الطبقات الکبری: ج3 ص182.
[2]. احمد بن حنبل، المسند: ج6 ص339. هیثمی، مجمع الزوائد: ج9 ص34.
[3]. دینوری، الامامة و السیاسة: ج1 ص14، تحقیق الزینی.

آدرس‎ها از کتاب سید جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة الامام علی (علیه السلام): ج9 ص119، نشر ولاء المنتظر.

نویسنده: سلام