پایگاه جامع فرق، ‌ادیان و مذاهب_ طبق آیات قرآن، حضرت ابراهیم (علیه السلام) پس از پیروزی در امتحانات مختلف الهی، به مقام امامت نائل گردید. اگر ثابت شود که مقام امامت بعد از مقام نبوت به ایشان اعطا شده است، این آیات دلالت بر برتری مقام امامت بر مقام نبوت،‌ نیز خواهد داشت. برای اثبات این امر،‌ توجه به سه نکته ضروری است:

- حضرت ابراهیم (علیه السلام) در سنّ جوانی به پیامبری رسیدند. چنانکه قرآن کریم می‌فرماید: «قَالُوا مَن فَعَلَ هَذَا بِآلِهَتِنَا إِنَّهُ لَمِنَ الظَّالِمِينَ. قَالُوا سَمِعْنَا فَتًى يَذْكُرُهُمْ يُقَالُ لَهُ إِبْرَاهِيمُ. [الأنبياء/59ـ 60] (هنگامى‌كه منظره بت‌ها را ديدند) گفتند: هر كس با خدايان ما چنين كرده، قطعاً از ستمگران است (و بايد كيفر سخت ببيند). (گروهى) گفتند: شنيديم نوجوانى از (مخالفت با) بت‌ها سخن مى‏‎گفت كه او را ابراهیم مى‏‎گویند.» برخی مفسرین نیز سن ایشان را در هنگام نبوت 16 سال گزارش کرده‌اند.[1]

- ایشان تا سنّ پیری فرزند دار نشدند. چنانکه وقتی ملائكه او را بشارت به داشتن فرزندی دادند، ایشان فرمود: «قَالَ أَبَشَّرْتُمُونِی عَلَى أَن مَّسَّنِی الْكِبَرُ فَبِمَ تُبَشِّرُونَ.[حجر/54] گفت: آیا به من (چنین) بشارت مى‏‎دهید با این كه پیر شده‌‏ام؟ پس به چه چیز بشارت مى‏‎دهید؟» که کلمه "عَلَی" در اینجا به معنای "بعد" است، یعنی بعد از آنکه پیر شده‌ام».[2] و یا به معنای "مَعَ" می‌باشد، یعنی اکنون که پیر شده‌ام...[3].

- هنگام اعطای مقام امامت، ایشان دارای فرزند بوده است و برای آنان نیز این مقام را از خداوند درخواست می‌نماید. چنانکه در این آیه شریفه چنین آمده است: «وَ إِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَاماً قَالَ وَ مِنْ ذُرِّیتِی قَالَ لاَ ینَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ. [بقره/124] (به خاطر آورید) هنگامى كه خداوند، ابراهیم را با وسایل گوناگونى آزمود. و او به خوبى از عهدۀ این آزمایش‌ها برآمد. خداوند به او فرمود: من تو را امام و پیشواى مردم قرار دادم. ابراهیم عرض كرد: از دودمان من(نیز امامانى قرار بده). خداوند فرمود: پیمان من، به ستمكاران نمى‌رسد.»

نتیجه: ایشان در جوانی پیامبر بوده و در پیری به مقام امامت رسیده‌اند، آن هم بعد از پیروزی در امتحانات خاص الهی. بنابراین طبق آیات قرآن، مقام امامت برتر از نبوت خواهد بود. اما به این نکته هم باید توجه داشت که این برتری به این معنا نیست که امام همه ویژگی‌های پیامبر را خواهد داشت. بلکه هر کدام از این دو مقام ویژگی‌هایی دارند که دیگری ندارد. برای مثال نزول وحی فقط برای انبیاء صورت می‎گیرد و ائمه (علیه السلام) به واسطه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) که خود دارای مقام امامت نیز هست،‌ از وحی بهره‌مند می‌گردند.

پی نوشت:

[1]. مكارم شیرازى، تفسیر نمونه، ج13، ص436، تهران: دار الكتب الإسلامیة، 1374.
[2]. رشيدالدين ميبدی، كشف الأسرار و عدة الأبرار، ج5، ص322، انتشارات امير كبير.
[3]. زمخشری، الكشاف عن حقائق غوامض التنـزيل، ج2، ص581، بيروت: دار الكتاب العربي.