پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ از جمله شبهاتی که پیروان وهابیت به شیعه وارد می‌کنند این شبهه می‌باشد که مگر ممکن است انسانی بتواند این اندازه عمر کند و بیش از هزار سال زنده باشد؟ این طول عمر، خارق العاده و غیر طبیعی است و نمی‌توان آن را پذیرفت! بر اساس روایات و نظر مشهور، امام زمان (علیه السّلام) در سال 255 هجری قمری متولد شدند و اکنون که در سال 1436 هجری قمری است عمر آن حضرت 1181 سال است. برخی چنین شبهه می‌کنند که این مقدار طول عمر، غیر ممکن است و امکان وقوع ندارد.

برای پاسخ به این شبهه ابتدا سه مقدمه نقل می‌کنیم:
1. عمر طولانی، محال نیست؛ بلکه خارق العاده و غیر طبیعی است.
2. نه در قرآن کریم و دیگر کتب آسمانی، نه در روایات معصومین (علیهم السّلام) و نه در کتب و سخن دانشمندان، برای انسان یا حیوانات و گیاهان، عمر محدودی معین نشده است. برای مثال، جایی نیامده که محال است فلان موجود زنده بیش از مقدار معیّنی عمر کند و به حیات خویش ادامه دهد.
3. مرگ نیاز به دلیل دارد، نه حیات! از این رو، اگر عاملی باعث مرگ موجود زنده‌ای نشود، حیات آن ادامه خواهد یافت. برای مثال در کالیفرنیا درختانی با حدود 300 پا ارتفاع و حدود 110 پا محیط دور تنه وجود دارند که دانشمندان، عمر آن‌ها را بیش از پنج هزار سال تخمین زده‌اند. در حیوانات و جانوران هم نمونه‌هایی وجود دارند که عمر طولانی کرده‌اند. به عنوان نمونه، در سواحل ماداگاسکار، ماهیانی کشف شده‌اند که دانشمندان می‌گویند بیش از یک میلیون سال عمر دارند. و اما در بین انسان‌ها هم افرادی بوده‌اند که عمر طولانی کرده‌اند. مثلا در تورات و انجیل آمده است که حضرت آدم (علیه السّلام) 930 سال، انوش 905 سال، قینان 910 سال و متوشالح 969 سال عمر داشته‌اند. قرآن کریم هم مصادیقی از انسان‌هایی که طول عمر داشته‌اند، ذکر کرده است؛ چه از آنها که درگذشته‌اند و چه از افرادی که اکنون با عمری طولانی زنده هستند. در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

حضرت نوح (علیه السّلام)؛ خداوند متعال می‌فرماید: «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِيهِمْ أَلْفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمْسِينَ عَامًا... [عنکبوت/14] به راستی نوح را به سوی قومش فرستادیم، پس در میان آنان نهصد و پنجاه سال درنگ کرد...». لازم به ذکر است که نوح (علیه السّلام) فقط 950 سال مشغول تبلیغ بوده، وگرنه از برخی روایات استفاده می‌شود که او حدود سه هزار سال عمر کرده است.[1]

حضرت ادریس (علیه السّلام)؛ خداوند متعال می‌فرماید: «وَ اذْكُرْ فِی الْكِتابِ إِدْرِیسَ إِنَّهُ كانَ صِدِّیقاً نَبِیًّا وَ رَفَعْناهُ مَكاناً عَلِیًّا [مریم/56-57] و در این کتاب از ادریس یاد کن که او بسیار راست‌گو و پیامبر بود و ما او را به مقامی بلند ارتقا دادیم». طبق برخی روایات، حضرت خضر مأموریت در دریا‌ها و جزائر دارد ولی حضرت الیاس مأموریت در خشکی‌ها و برخی بالعکس نظر دارند و او اکنون، پس از هزاران سال، هنوز زنده است.[2]

حضرت خضر (علیه السّلام)؛ از روایات استفاده می‌شود که عالم و دانشمندی که حضرت موسی (علیه السّلام) او را دیدار کرد و ماجرای دیدار آنها در آیات 60 تا 82 سوره کهف آمده، حضرت خضر (علیه السّلام) بوده، و او تا کنون زنده است.[3]

حضرت عیسی (علیه السّلام)؛ «وَ قَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَٰكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ ۚ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ ۚ مَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ ۚ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا * بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا * وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلَّا لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ ۖ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا [نساء/157-159] و گفته ایشان که: ما مسیح، عیسی بن مریم، پیامبر خدا را کشتیم و حال آنکه او را نکشتند و مصلوبش نکردند، لیکن امر بر آنان مشتبه شد. و کسانی که درباره او اختلاف کردند، قطعا در مورد آن دچار شک شده‌اند و هیچ علمی بدان ندارند، جز آنکه از گمان پیروی می‌کنند، و یقیناً او را نکشتند. بلکه خدا او را به سوی خود بالا برد، و خدا توانا و حکیم است. از اهل‌ کتاب کسی نیست مگر آن که پیش از مرگ خود حتما به او ایمان می‌آورد و او نیز در روز قیامت بر آنان شاهد خواهد بود».

حضرت یونس ( علیه السّلام)؛ خداوند متعال می‌فرماید: «فَلَوْلَا أَنَّهُ کَانَ مِنْ الْمُسَبِّحِینَ لَلَبِثَ فِی بَطْنِهِ إِلَی یَوْمِ یُبْعَثُونَ [صافات/144] اگر او از تسبیح‌کنندگان نبود، او را تا روز قیامت در شکم نهنگ نگه می‌داشتیم». با توجه به این آیه، قرآن کریم نه تنها از عمر طولانی سخن به میان آورده، که امکان عمر جاودان را هم تایید کرده است. پس طول عمر، منحصر به امام زمان (علیه السّلام) نیست و کسانی بوده و هستند که عمر طولانی کرده‌اند و چه بسا عمر آنها از امام زمان (علیه السّلام) بیشتر است.

مسعودی، از بزرگان علمای شافعی مذهب اهل‌سنت، در کتاب مروج الذهب نیز نام انسان‌هایی را که دارای عمر طولانی بوده‌اند، آورده است؛ از جمله آدم ابوالبشر (930 سال)، شیث بن آدم (912 سال)، انوش (960 سال)، کیومرث (1000 سال) و عاد (1200 سال).[4]

اگر کسی اشکال کند که این مقدار طول عمر، برای حضرت ولی عصر خارق العاده و غیر طبیعی است و نمی‌توان آن را قبول کرد، باید از او سؤال کنیم که آیا شما قرآن را قبول دارید؟ اگر ادعای مسلمانی داشته باشد، پاسخ او مثبت است. از او می‌پرسیم که بخش زیادی از آیات قرآن کریم به مسائل خارق العاده و غیر طبیعی اختصاص یافته است. از طرفی، کارهای خارق العاده بسیاری نیز در دنیا واقع شده و معجزات فراوانی صادر گردیده که همگی حاکی از قدرت لایزال الهی است؛ از قبیل طوفان نوح (علیه السّلام)؛ سرد شدن آتش بر ابراهیم (علیه السّلام)؛ تبدیل عصای موسی (علیه السّلام) به اژدها؛ تولد حضرت عیسی (علیه السّلام) بدون داشتن پدر؛ سخن گفتن عیسی (علیه السّلام) در گهواره؛ زنده ماندن یونس (علیه السّلام) در شکم ماهی و... آیا می‌توان این موارد را رد نمود و قبول نکرد؟

هر پاسخی بیان شود برای ما قابل استفاده است. اگر بگوید این‌ها افراد خاصی بوده‌اند، ما می‌گوییم که امام زمان (علیه السّلام) نیز ولیّ و حجت خداست. اگر بگوید که این امور معجزه هستند، ما می‌گوییم که درباره امام زمان (علیه السّلام) هم معجزه اتفاق افتاده است. هر پاسخی که برای این طیف از آیات ارائه شود، برای ما قابل استفاده است.

سؤال دیگری که ممکن است مطرح شود این است که آیا از نظر علوم طبیعی، انسانی می‌تواند این اندازه طول عمر داشته باشد یا خیر؟ آیا از نظر دانشمندان، انسان می‌تواند به صورت طبیعی و بودن معجزه، این مقدار طول عمر کند یا خیر؟ پاسخ این است که بله؛ دانشمندان[5] علوم طبیعی نیز عواملی را در طول عمر انسان دخیل دانسته‌اند که عبارت‌اند از: وراثت، محیط و آب و هوا، برخورداری از روحیات پسندیده مانند نشاط و امیدواری و صفا و مهربانی و سکوت و خون سردی و دارای اعتماد به نفس و ساده و بی‌آلایش و...، اجتناب از روحیات ناپسند مانند خشم و کینه و حسد و بخل و تنگ‌‌دستی و حرص و تنهایی و بی‌تقوایی و...، استفاده از رنگ‌های متنوع، روابط اجتماعی، دین‌باوری و ایمان به خدا، کار و فعالیت، اعتدال در زندگی، تعادل در خوراکی‌ها، استفاده از نور و اشعه خورشید، لبخند و شادمانی، ازدواج و تشکیل خانواده، دانش‌پژوهی، بهداشت طبیعی، صله ارحام، صدقه، عوامل بسیار دیگری نیز، هم در سخن دانشمندان و هم در آیات و روایات درباره طول عمر انسان بیان شده است که در این مختصر نمی‌گنجد.

پی‌نوشت:

[1]. تهمت‌ها به شیعه کی پایان می‌یابد، حسینی، سید حسین، ص 284.
[2]. تفسیر نمونه، حضرت آیت الله مکارم شیرازی، قم، ج 19، ص 144.
[3]. ترجمه تفسیر المیزان، موسوی همدانی، سید محمد باقر، چاپ 78، ج 13، ص 403.
[4]. تاریخ مروج الذهب، مسودی، شرکت انتشارات علمی فرهنگی، تهران، ج 1 و 2.
[5]. طول عمر امام زمان (علیه السّلام) از دیدگاه علوم و ادیان، افتخاری، احمد علی، راهی به سوی حیات نو، ص 14.