پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ در این نوشتار کوتاه به بررسی خصوصیات ظاهری حضرت مهدی (علیه السلام) در کتب اهل سنت می‌پردازیم.

روایت اول: «حدثنا سَهْلُ بن تَمَّامِ بن بَزِيعٍ ثنا عِمْرَانُ الْقَطَّانُ عن قَتَادَةَ عن أبي نَضْرَةَ عن أبي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ قال قال رسول اللَّهِ صلى الله عليه وسلم الْمَهْدِيُّ مِنِّي أَجْلَى الْجَبْهَةِ أَقْنَى الْأَنْفِ يَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطًا وَعَدْلًا كما مُلِئَتْ جَوْرًا وَظُلْمًا.[1] مهدي از نسل من است، پيشانی فراخ و نورانی و بينيش باريک و قلمی است که زمين را از عدل و داد پر سازد؛ چنانکه از ظلم و جور پر شده باشد.» راویان این حدیث از روات بخاری و مسلم هستند مگر"سهل بن تمام بن بزيع" که ابن حجر  این شخص را صدوق می‌داند.[2]

روایت دوم: این حدیث در دوازده کتاب اهل سنت آمده است: «حدثنا عَلِيُّ بن سَعِيدٍ الرَّازِيُّ ثنا عَلِيُّ بن الْحُسَيْنِ ثنا عَنْبَسَةُ بن أبي صَغِيرَةَ ثنا الأَوْزَاعِيُّ عن سُلَيْمَانَ بن حَبِيبٍ قال سمعت أَبَا أُمَامَةَ يقول قال رسول اللَّهِ صلى اللَّهُ عليه وَسَلَّمْ سَيَكُونُ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ الرُّومِ أَرْبَعُ هُدَنٍ تَقُومُ الرَّابِعَةُ على يَدِ رَجُلٍ من أَهْلِ هِرَقْلَ يَدُومُ سَبْعَ سِنِينَ فقال له رَجُلٌ من عبد الْقَيْسِ يُقَالُ له الْمُسْتَوْرِدُ بن خِيلانَ يا رَسُولَ اللَّهِ من إِمَامُ الناس يَوْمَئِذٍ قال من وُلْدِ أَرْبَعِينَ سَنَةً كأن وَجْهُهُ كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ في خَدِّهِ الأَيْمَنِ خَالٌ أَسْوَدُ عليه عَبَاءَتَانِ قَعْوَايَتَانِ.[3] میان شما و رومیان چهار صلح است، چهارمین آن به دست مردى از نسل هرقل خواهد بود و هفت سال دوام مى‌یابد، مردى از طائفه عبدقیس به نام مستور بن خیلان، عرض کرد اى رسول خدا، در آن روز پیشواى مردم کیست؟ پیشواى مردم مهدى است که از فرزندان من مى‌باشد که چون ظهور کند به صورت مرد چهل ساله مى‌نماید. رخسارش چون ستاره تابان مى‌درخشد و در سمت راست رخسارش خال سیاهى است، دو عباى قطرى پوشیده.»

بررسی راویان این حدیث:

- «عَلِيُّ بن سَعِيدٍ الرَّازِيُّ»، ذهبی این شخص را با لقبی چون "حافظ" مدح می‌کند.[4]
- «عَلِيُّ بن الْحُسَيْنِ»، ابن حبان این شخص را توثیق (مراد از توثیقِ راوی‌ به‌ معنای‌ صحه‌ گذاشتن‌ بر عدالت‌ و ضبط‌ وی‌ می‌باشد) می‌کند.[5]
- «عَنْبَسَةُ بن أبي صَغِيرَةَ»، ذهبی فقط درباره این شخص می‌گوید: «که یک خبر باطل از "اوزاعی" نقل کرده است.»[6] اما چون جرحی (مراد از جرح‌ در علم‌ رجال‌، خدشه‌ وارد کردن‌ به عدالت‌ یا ضبط‌ راوی‌ یا هر دو ویژگی یاد شده‌ است‌ به‌ طوری‌ که‌ در نتیجه این‌ جرح‌، حدیث‌ او ناپذیرفتنی‌ تلقی‌ شود.) که باعث شود"عنبسه" روایاتش به طور کل حجیت ساقط شود، در بین رجال اهل سنت دیده نشده است، همین امر باعث قبول روایات او می‌شود.
- «سليمان بن حبيب المحاربي»؛ ابن حجر این شخص را ثقه می‎داند.[7]
- «الأَوْزَاعِيُّ» و «أَبَا أُمَامَةَ»، هم از روایان بخار و مسلم هستند. 

پی‌نوشت:

[1]. سليمان بن الأشعث أبو داود السجستاني الأزدي، سنن أبي داود، ج 4 ص 107. دار النشر: دار الفكر تحقيق، محمد محيي الدين عبد الحميد
[2]. عسقلانی شافعی، تقريب التهذيب، ج 1 ص 257. دار النشر: دار الرشيد سوريا، 1406/1986. الطبعة الأولى، تحقيق محمد عوامة
[3]. طبرانی، المعجم الكبير، ج 8 ص 101. دار النشر: مكتبة الزهراء، الموصل، 1404، 1983، الطبعة الثانية، تحقيق، حمدي بن عبدالمجيد السلفي
[4]. ذهبی، ميزان الاعتدال في نقد الرجال، ج 5 ص 160 دار النشر: دار الكتب العلمية، بيروت، 1995، الطبعة الأولى، تحقيق، الشيخ علي محمد معوض والشيخ عادل أحمد عبدالموجود.
[5]. ابن حبان، الثقات، ج 8 ص 474. دار النشر: دار الفكر، 1395، 1975 ، الطبعة الأولى، تحقيق السيد شرف الدين أحمد
[6]. ذهبی، ميزان الاعتدال في نقد الرجال، ج 5 ص 362. دار النشر: دار الكتب العلمية، بيروت، 1995، الطبعة الأولى، تحقيق، الشيخ علي محمد معوض والشيخ عادل أحمد عبدالموجود
[7]. ابن حجر عسقلانی، تقريب التهذيب، ج 1 ص 250. دار النشر: دار الرشيد، سوريا، 1406، 1986، الطبعة الأولى، تحقيق محمد عوامة