4- البته بد نیست بدانید : " روایت مسعودی مبنی بر توجه ایرانیان به کعبه در دوران پیش از اسلام، قبل از مسعودی در هیچ یک از منابع اسلامی نیامده است؛ مسعودی روایت خود را از منابع ساسانی نیز نگرفته، زیرا به اشعار شاعران عرب و شاعران ایرانی دوران اسلامی استناد کرده است؛ اشعاری که نه سرایندگان آن مشخص است، و نه در منابع دیگر می‌توان آن را به دست آورد؛ بنابراین می‌توان چنین گفت، این روایت بایستی در دوران اسلامی تحت تأثیر اندیشه‌های شعوبی‌گرانه و ملی‌گرایی ایرانیان ساخته شده باشد؛ چنان‌که از فحوای روایت مسعودی –آن‌جا که می‌گوید: یکی از شاعران ایرانی پس از اسلام بر خود بالیده است- می‌توان آن را دریافت. به نظر می‌رسد، روایت در زمان حیات مسعودی و یا زمان‌های نزدیک به آن ساخته شده است، زیرا اگر پیش از آن چنین روایتی مطرح بوده، می‌بایستی به تاریخ طبری که روایات آن بدون گزینش و فارغ از تحلیل، گردآوری شده است، راه می‌یافت. اضافه شدن نام شاپور و خسرو در روایت سهیلی، ابن خلدون و یاقوت، هم‌چنین اعتقاد ایرانیان به حلول روح اهورا مزدا در کعبه که به آثار نویسندگان متأخر راه یافته، همه از استمرار تکاپوهای ایرانیان برای اثبات روایت و ترویج آن دلالت می‌کند. علی‌رغم جعلی بودن روایت مسعودی، به‌طور کلی رابطه ایرانیان با مکه در دوره‌های پیش از ظهور اسلام را نمی‌توان رد کرد، زیرا علاوه بر روابط تجاری و فرهنگی ایرانیان با اهل مکّه که منابع آن را تأیید می‌کند، از روی برخی قرائن می‌توان احتمال داد که خانه کعبه برای ایرانیان شناخته شده و قابل احترام بوده، اما نه آن گونه که مسعودی روایت کرده است. استفاده مسعودی، از اخبار راویانی چون ابو عبید معمّر بن مثنی – متّهم به شعوبی‌گری- و دیگر راویان عرب، بدون ذکر نام راوی خبر و هم‌چنین استناد به اشعاری که شاعر آن مشخص نیست، باعث می‌شود تا علاوه بر این روایت، برخی دیگر از گزارش‌های مسعودی درباره ساسانیان دور از حقیقت و غیر قابل اعتماد باشد. " مطلبی که در این قسمت آوردم از مقاله تحقیقی " نقدی بر گزارش مسعودی از توجه ایرانیان به کعبه در روزگار پیش از اسلام " به قلم " سید حسن مهدیخانی سرو جهانی" بود . [...]