پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ خلیفه دوم هم مانند خلیفه اول بر کرسی خلافت رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) تکیه زد، و خود را ولیّ و امام مردم معرفی کرد، اما این امام (!) در زمان خلافت خود از علوم و اسرار الهی که خدا آن را در پیامبرش و جانشینان به حقش قرار داده، بی‌بهره بود و او هم‌چنین در هفتاد مرتبه عبارت معروفی را بیان کرد، که اگر علی (علیه السلام) نبود، عمر هلاک می‌شد، و سؤالی که مطرح می‌شود این است که این چگونه ولیّ و سرپرستی است، که ناآگاه به علوم الهی می‌باشد و در بسیاری از مسائل دین از افرادی مانند حضرت علی (علیه السلام) کمک می‌خواست و رای او را حتماً می‌پذیرفت. که اگر این‌طور باشد، خود یک نقص بزرگ برای او به‌حساب می‌آید و خلافت او زیر سؤال می‌رود. ما در این نوشتار کوتاه ایرادات او را که بزرگان اهل سنت در کتب خود ذکر کرده و آورده‌اند را بیان می‌کنیم.
در کتاب حلیه الاولیاء ابونعیم اصفهانی، روایتی از عمر بن خطاب وارد شده است که او در حال احتضار گفت: ای کاش گوسفند قومی بودم، مرا چاق می‌کردند، وقتی که عزیزترین قومشان نزد ایشان می‌آمد، مرا ذبح می‌کردند و نصفم را کباب و نصف دیگرم را خشک می کردند و سپس مرا می‌خوردند و آن گاه مدفوع می‌شدم و اصلاً بشر نمی‌شدم.[1]
در صحاح سته اهل سنت از ابن عباس روایت شده که وقتی رسول خدا در مرض موت خود درخواست دوات و قلم و ورق نمود، تا چیزی بنویسد که بعد از او دچار گمراهی نشوند، عمر که در آن مجلس حضور داشت، گفت: این مرد - نستجیر بالله - هذیان می‌گوید، کتاب خدا ما را کافی است، سپس سر و صدای زیادی در حضور پیامبر بین یاران و اصحاب صورت گرفت و پیامبر ناراحت شد و فرمود: برخیزید و بیرون بروید و در نزد من نزاع نکنید...[2] و هم‌چنین بعد از رحلت رسول خدا، عمر بن خطاب می‌گفت: به خدا قسم، رسول خدا نمرده و نمی‌میرد، هرکس چنین سخنی گوید، دست و پایش را قطع می‌کنم،[3] تا اینکه ابوبکر به او فهمانید و متذکر شد که خداوند در قرآن می‌فرماید: «إِنَّکَ مَیِّتٌ وَإِنَّهُم مَّیِّتُونَ.[زمر/30] ای پیامبر هم تو و هم دیگران، همه می‌میرید.» و یا باز عمر بن خطاب حدّ شرعی درباره‌ی مغیره بن شعبه را که شراب خورده بود، تعطیل کرد و اجرا نکرد.[4] او حکم خداوند در مورد متعه زنان را تغییر داد و صریحاً اعلام کرد، که اگرچه آن‌ها در زمان رسول خدا حلال بودند، ولی من آن‌ها را حرام می‌کنم و عاملین آن را عقاب می‌کنم.[5]
او در احکام الهی کم معرفت بود، طوری‌که دستور داد زن حامله و زن دیوانه‌ای را سنگسار کنند که حضرت علی (علیه السلام) وقتی جریان را فهمید، به عمر بن خطاب فرمود: بچه زن حامله در شکم زن که تقصیری ندارد، و زن مجنون هم به‌خاطر جنونش معاف از اجرای حدّ می‌شود، که در این‌جا بود که عمر گفت: «لولا علیّ لهلک عمر.[6] اگر علی نبود عمر هلاک می‌شد.» و باز او روزی در بالای منبر گفت هر کس مهریه زن خود را بیشتر از مهر سنت قرار دهد، اضافه آن را از او می‌گیرم و به بیت المال برمی‌گردانم، لذا زنی که در مجلس حضور داشت، گفت ای خلیفه: حقّی را که خدا و رسولش برای ما زنان قرار داده، به چه حقّی ما را از آن منع می‌کنی؟ خداوند می‌فرماید: «وَآتَيْتُمْ إِحْدَاهُنَّ قِنْطَارًا فَلَا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئًا.[مائده/9] چنان‌چه کابین زنی را بار طلا قرار دادید، نباید که از آنان چیزی اخذ کنید.» عمر بن خطاب که با این سخن زن مواجه گردید، چاره‌ای ندید جز این‌که بگوید: «کلّکم افقه من عمر، حتی المخدرات فی الحجال.[7] همه مردم از عمر داناترند، حتی نوعروسان در حجله.» و دیگر این‌که هر چند ابوبکر مشروعیت خلافت خود را به اجماع امت و انتخاب مردم نسبت می‌داد، ولی عمر بن خطاب انتخاب خلیفه را بر عهده شورای شش نفری قرار داد...[8] و همچنین عمر جمله «حی علی خیر العمل» را از اذان ساقط کرد و به جای آن جمله‌ی (الصلواه خیر من النوم) را در برخی اذان‌ها قرار داد...[9]

پی‌نوشت:

[1]. حلیه الاولیاء، ابونعیم اصفهانی، دارالفکر، بیروت، لبنان، (1421ق)، ج1 ص137، رقم132، کلماته فی الزهد و الورع.
[2]. صحیح بخاری، بخاری، داراحیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، کتاب المرضی...، ج7 ص9.
[3]. الدرالمنثور، سیوطی، کتابخانه آیت الله نجفی مرعشی، قم، ایران، ج2 ص377.
[4]. الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، دار صادر، بیروت، لبنان، (1420ق)، ج2 ص228.
[5]. صحیح مسلم، مسلم نیشابوری، دار احیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، ج3 ص38.
[6]. تفسیر کبیر، فخر رازی، دار احیاء التراث العربی، بیروت، لبنان، ج21 ص22.
[7]. مجمع الزواید، هیثمی، دارالفکر، بیروت، لبنان، (1412ق)، ج4 ص284.
[8]. تاریخ یعقوبی، یعقوبی، دارالعراق، دمشق، سوریه، تحقیق ابراهیم آیتی، ج2 ص169.
[9]. سیره حلبیه، حلبی، دارالکتب العلمیه، بیروت، لبنان، ج2 ص305.