پیامبر پاهای خویش را مسح میکردند یا میشستند؟!
یکی از مسائل اختلافی میان شیعه و سنی،نحوه صحیح وضو گرفتن پیامبر اکرم است، شیعه معتقد است که سنت پیامبر بر مسح کردن سر و پاها بوده است، ولی اهل سنت معتقدند سنت نبوی در شستن این دو بوده است.
با نگاهی به اخبار موجود در منابع فریقین ثابت می شود که اخباری که دال بر مسح هستند صحیح بوده و غسل یا شستن پاها مربوط به عصر خلیفه سوم و از بدعتهای عثمان محسوب می شود چرا که اگر چه در برخی منابع چنین وارد شده که پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) در ابتدا پاهای خودشان را در وضو می شستند ، ولی این امر ثابت نماند و بنا به گفته مفسرین بعد از نزول آیه 6 سوره مبارکه مائده حکم قبلی نسخ شده و خداوند تبارک و تعالی دستور به مسح پاها در وضو را دادند. آنجا که می فرماید : ( . . . وامسحوا بروسکم و ارجلکم الی الکعبین . . . ) ، سر و پاهایتان را در وضو مسح نمایید ، روشن است که ماده ( امسحوا ) از مسح می آید و لذا حکم به شستن سر و پاها کاملا متناقض با حکم قرآن کریم است .
پس از این بیان اکنون به بررسی برخی از اخبار موجود در منابع اهل سنت پیرامون این مساله می پردازیم .
در روایتی از ابن عباس آمده : «مردم در وضو پای خود را میشویند در حالی که در قرآن چیزی را جز مسح پاها نمییابم».[1]
روایت دیگری نیز از عکرمه از ابن عباس دلالت بر مسح پا دارد .[2]
همچنین از ابی مطر روایت شده شخصی از حضرت علی علیه السلام نحوه وضوی صحیح را پرسید، ایشان پس از شستن صورت و دستها و مسح سر، پاها را مسح نمودند، سپس فرمودند وضوی پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) چنین بوده است.[3]
عثمان نیز روزی در اجتماع مردم وضو می گرفت، پس از شستن صورت و دستها و مسح سر، پاها را نیز مسح کرد، سپس گفت پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) را دیدم که چنین وضو گرفت، وی از مردم گواه گرفت و گروهی از اصحاب بر این امر شهادت دادند.
عثمان خطاب به حاضران گفت : رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) را دیدم که چنین وضو گرفت؛ ای کسانی که حضور دارید! آیا چنین است؟
گروهی از اصحاب رسول خدا (صلیاللهعلیهوآله) که نزد او بودند، گفتند: آری.[4]
در سنن ابی داود نیز آمده که پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) پاها را مسح کردند.[5]
دو شستن و دو مسح هم از ابن عباس بارها نقل شده[6] و بزرگان دیگر اهل سنت روایاتی بر این اساس نقل کرده اند.[7]
حال سوال این است که
غییر در وضو از چه زمانی شروع شد؟
بنا به گزارشهای تاریخی که شیعه و اهل سنت آن را نقل کرده اند در زمان پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) پس از نزول سوره مائده مسح پا مطرح بوده و در زمان ابابکر و عمر نیز تغییری حاصل نشده اما در زمان عثمان ، مسح به شستن پاها تبدیل شده است
متقی هندی در کنزالعمال می گوید:
حُدِّثْتُ اَنَّ عُثْمانَ بْنَ عَفّانٍ اِخْتَلَفَ فی خِلافَتِهِ فِی الْوُضُوءِ.[8]
برایم روایت شده که عثمان در زمان خلافتش در وضو اختلاف به وجود آورد!
بخاری و مسلم نیز آورده اند که عثمان در زمان خلافتش وضو گرفت و پس از شستن دستها ، پاها را نیز شست و گفت : پیامبر چنین وضو می گرفت[9]
حال باتوجه به گزارشات و روایات فوق درمی بابیم که نه تنها پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) در وضوی خود پاهای مبارکشان را مسح می کردند بلکه این سنت در زمان دو خلیفه نخست ( ابابکر و عمر ) نیز تغییر نکرده بود تا این که در زمان عثمان دچار تغییر شده و بدعت شستن پاها پایه ریزی و ترویج گشت.
پینوشت:
[1]. الدر المنثور، ج3، ص1و4.
[2]. ابن ابی شیبه، المصنف، ج1، ص213، باب من کان لایری المسح، باب217.
[3]. کنز العمال،متقی هندی ، ج9، ص448، حدیث 26908.
[4]. مسند احمد، ج1، ص109، حدیث 489.
[5]. سنن ابی داود، ج 1، ص 26
[6]. مغنی ابن قدامه ، ص 132
[7]. الجامع البیان فی تفسیر القرآن، محمد بن جریر طبری، ج 6، ص 128
[8]. كنزالعمال، ج 9، ص 443، ح 26890.
[9]. صحيح بخاري، ج 1، ص 52؛ صحيح مسلم، ج 1، ص 204، ح 3.
برای مطالعه بیشتر به کتاب وضوی پیامبر (ص) - سید على شهرستانى مترجم : حسین صابرى – مراجعه نمائید
دیدگاهها
ناشناس
1395/07/17 - 13:01
لینک ثابت
به نظر شما با پاهای گندیده
saman
1395/07/17 - 13:10
لینک ثابت
نظافت و رعایت بهداشت، در هر
علی
1395/10/20 - 15:49
لینک ثابت
با سلام خب میتونه بعد از وضو
ناشناس
1396/04/11 - 16:05
لینک ثابت
اینقدر مغالطه و چشم پوشی از
ناشناس
1396/06/17 - 21:46
لینک ثابت
دوست محترم
ناشناس
1395/10/03 - 01:29
لینک ثابت
پس چرا وقتی امام رضا در مرو
نماز
1396/07/02 - 16:37
لینک ثابت
وقتی در عربستان از زمان
Qais Ahmad Ahmadi
1396/12/23 - 18:17
لینک ثابت
چرا اهل سنت پاها را در وضو می
رهگذر
1397/08/07 - 22:15
لینک ثابت
داداش چقدر صغری کبری کردی که
رضا
1402/06/31 - 09:14
لینک ثابت
اولا که توی اون زمان خبری از
یاور
1399/04/29 - 18:56
لینک ثابت
مفسر واقعی قرآن کریم که علاوه
افزودن نظر جدید