وحدت وجود
وحدت وجود یکی از آموزه‌های انحرافی متصوفه است که در بعضی از جریان‌های معنویت‌گرای انحرافی رسوخ کرده، در صورتی که این آموزه با مبانی اسلامی ناسازگار است.
در بین تعاریف و دیدگاه هایی که درباره وحدت وجود است، بیشترین نقد متوجه وحدت وجود صوفیانه است که مفاسد زیادی از جمله تأیید گوساله پرستی، ماه و خورشید و سنگ و چوب و بت پرستی است. همچنین اسقاط تکلیف از صوفیان و اعتقاد به جبرگرایی از جمله مهم ترین مفاسد اعتقاد به وحدت وجود صوفیانه مورد نظر ابن عربی است.
صوفیه معتقد است؛ عارف کسی است که خدا را در اشیاء و بلکه در هر شیئ می‌بیند. در و دیوار و زمین و آسمان همه خدا هستند. گوساله پرستی هم خدا پرستی است. زیر سؤال رفتن رسالت پیامبران الهی از جمله مفاسد نظریه وحدت وجود صوفیانه ابن عربی است که علامه جعفری آن را مخالف روش انبیاء می داند.
وحدت وجود ازجمله مسائلی است که حتی در بین خود بزرگان صوفیه نیز چندین دیدگاه مختلف درباره آن وجود دارد. وحدت وجود از نظر برخی صوفیه به معنای حلول و اتحاد است، که امثال بایزید و حلاج می گفتند. برخی دیگر آن را به معنی وحدت شهود میدانستند و گروهی دیگر که از پیروان ابن عربی هستند قائلند که در هستی یک حقیقت بیشتر نیست و بقیه همگی مظاهر و تجلیات آن حقیقت واحدند.
علامه جعفری ازجمله اندیشمندان و متفکران معاصری بود که انتقادات جدی به مکتب وحدت وجود داشت. وی در کتاب مبدأ أعلی با دلایلی به نقد وحدت وجود پرداخته و مکتب وحدت وجود را مخالف روش انبیاء میداند. وی معتقد است که اختلاف عقائد در عالم بشریت برای این مکتب نامفهوم است.
اگر گوساله خداست چرا موسی(ع) گوساله سامری را ذوب کرد و در دریا ریخت؟ اگر اشیاء خدا هستند چرا علی (ع) بر دوش حضرت محمد (ص) رفت و بت ها را شکست؟ گویا همه‌ی ادیان الهی ابراهیم (ع) را بعنوان بت شکن می‌شناسند!
در مورد نظریه‌ی وحدت وجود حکما و فلاسفه و مکاتب مختلفی مانند صوفیه و غیره نظرات مختلفی داده‌اند. در این بین عرفای بزرگی مانند ملاصدرا برخی از این‌ها را تکفیر و تکذیب کرده. سرکرده‌ی عرفان حلقه نیز در این رابطه نظریه‌ای داده و گفته: «عالم وحدت به عالمی اطلاق می‌گردد که ادراکی بوده، در آن انسان به درک تن واحده بودن جهان هستی می‌رسد.»
عقیده به وحدت وجود در میان صوفیان از عقاید مهم ایشان به شمار می‌رود. این عقیده از قرن دوم هجری شروع شد و بعدها گسترش زیادی یافت و صوفیان زیادی این عقیده را شرح و بسط دادند. به دنبال عقیده به وحدت وجود فقها و علما با صوفیان مقابله کردند.
یکی از عقاید انحرافی فرقه‌ی صوفیه، اعتقاد به وحدت وجود و موجود است که در آثار و اندیشه و اعمال آنان دیده می‌شود، که نسبت به این عقیده نادرست، علمای و اندیشمندان بسیاری با آنان مخالفت کرده‌اند که علامه جعفری از علمای معاصر، یکی از این افراد است که با دلایل کافی و محکم، عقاید آنان را مردود دانسته است.
عقیده به صلح کل در میان صوفیه مشهور است. منشا اعتقاد صوفی به صلح کل، به وحدت وجود بازمی‌گردد. صوفی معتقد به وحدت وجود همه کثرات خارجی عالم را مظهری از مظاهر صفات یا اسماء الهی میداند، به همین جهت همه افراد را صرف نظر از نوع عقیده و تفکرش، منسوب به خدا میداند. این عقیده با اعتقاد به جهاد با کفار و دادخواهی مظلوم از ظالم در تضاد است.