روشنفکری دینی
یکی از نظریههایی که اخیرا بین برخی روشنفکران باب شده و منشا استعماری دارد بحث پروتستانتیزم اسلامی است. این نظریه با همسان انگاری اسلام و مسیحیت معتقد است اسلام هم مانند مسیحیت با پیشرفت مخالف است و لذا نیاز به یک نهضت پرئتستانتیزم در اسلام وجود دارد و برای در خطر نبودن چهرهی اسلام، بهتر است آن را از سیاست جدا کنیم. مشکل این افراد این است که فکر میکنند اسلام هم مانند مسیحیت فاقد برنامهی جامع برای ادارهی امور است؛ حال آنکه دینی مثل اسلام هیچگاه نه مخالف کسب علم و پیشرف بوده و نه معطل برنامه برای جامعه و سیاست است.