پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ ابن‌تیمیه سعی می­‌کند گزارشات تاریخی را به‌گونه‌ای تفسیر کند که فضیلتی برای اهل‌بیت علیهم‌السلام از آنها برداشت نشود. شیوه بررسی وقایع تاریخی و روایات توسط وی به گونه‌ای است که ابن‌حجر عسقلانی در این‌باره می‌گوید: «ابن تیمیه در مقام پاسخ به عالم شیعه -علامه حلّی- در بسیاری موارد به ردّ احادیث صحیح السند پرداخته و از آنجا که به هنگام نگارش کتاب‌هایش احاطه کافی به روایات نداشته و انسان فراموشکاری بوده؛ ... لذا چون زیاده‌روی کرده در حقیقت منجر به توهین و تنقیص علی بن ابی‌طالب علیهماالسلام شده است».[1]

ابن تیمیه با اینکه در ظاهر اعتراف به فضیلت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها کرده است، اما وقتی به وقایع تاریخی پس از رحلت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله می‌رسد، گزارشاتی که با اعتقاداتش منافات دارد نمی‌پذیرد. وی برای نپذیرفتن این اتفاقات می‌گوید اگر بخواهید معتقد به این گزارشات شوید، به حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها توهین کرده‌اید. او برای فضایلی که در شأن حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله نقل شده، اعتباری قائل نیست.

وی که در یک اظهارنظر خود، منکر غصب فدک شده بود[2] به این غصب اعتراف می‌کند و می‌گوید، ابوبکر فدک را از حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها گرفته است و گفته است که این کار دستور خدا بوده است. در این حال غضب حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها ضرری نمی‌رساند: «ما به بهشتی بودن حضرت زهرا شهادت می‌دهیم و اینکه خداوند از او راضی است، اما به رضایت خدا و بهشتی بودن عشره مبشره هم شهادت می‌دهیم؛ ... پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله نیز در حال رضایت از آنان وفات کرد و کسی که خدا از او راضی باشد، عدم رضایت و غضب دیگران ضرری بر او ندارد، ...»[3]

لازمه سخنان ابن‌تیمیه، قائل شدن به عصمت صحابه یا رفع قلم در مورد آنان است، در حالی که خود معتقد به عصمت خلفا نیست. رضایت خدا و رسولش از برخی صحابه و شرکت‌کنندگان جنگ بدر، به معنای درست بودن تمام کارهای آنان نیست. ابن جوزی می‌گوید: «سزاوار است که این اعلام رضایت‌ها، به این صورت معنا شود، که اعمال گذشته (اهل بدر)، هر چه بوده بخشیده شده است؛ اما بخشش آنچه می‌آید، خدا تضمین نکرده است. آیا معتقدید که اگر اهل بدر که معصوم نیستند، مشرک شوند، مورد مؤاخذه قرار نمی‌گیرند؟! همچنین اگر معصیت کنند»؛[4] یعنی اگر کسی به ناحق غصب انجام داده باشد، قطعاً مورد مؤاخذه قرار می‌گیرد، حتی اگر از اهل بدر باشد.

ابن‌تیمیه در مرحله‌ای دیگر، پا را فراتر گذارده و ظلم صورت گرفته توسط خلیفه را تحسین می‌کند و می‌گوید: «فاطمه سلام‌الله‌علیها از پیامبر مالی خواست و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به او عطا نکرد و (در مورد درخواست خادم) به او تسبیح یاد داد؛ پس وقتی جایز است که فاطمه سلام‌الله‌علیها چیزی طلب کند و منع شود، بر ابوبکر هم جایز است که فاطمه سلام‌الله‌علیها از او درخواست کند و او ندهد. فاطمه سلام‌الله‌علیها از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله عطایی خواسته که مباح بوده، در این حال عطا بر او واجب نبود؛ به طریق اولی وقتی عطایی طلب کند که مباح نیست، نباید به او داده شود. ابوبکر بر این منع، مستحق ستایش نیز هست».[5]

وی با استدلال به حدیثی که اگر در محاجه با او به این حدیث احتجاج می‌شد، به راحتی می‌گفت دروغ است، قیاس مع الفارق کرده است. با اغماض از مشکلات سند حدیث مذکور باید گفت، در قضیه فدک، حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها حق خود را می‌طلبد که ملک او بوده، ولی در قضیه خادم، (بر فرض اتفاق افتادن!) درخواست شده که مالی (خادمی) به ایشان بخشیده شود؛ همچنین پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله با اینکه عطای مورد درخواست را نداد، فرمود چیزی بهتر به تو عطا می‌کنم و رضایت حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها را جلب کرد، اما در مورد فدک که ایشان حقش را طلبید، رضایتشان جلب نشد و با خشمی که از خلیفه داشتند، به دیار باقی شتافتند.

بنابراین طبق اعتراف ابن‌تیمیه، فدک غصب شد یا به تعبیر او، به حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها عطا نشد؛ حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها بر ابوبکر غضب کرد. ابن‌حجر نیز با استناد به روایت متواتر «فاطمه پاره تن من است؛ هر کس او را بیازارد، مرا آزرده است»، می‌گوید: «آزار و اذیت فاطمه سلام‌الله‌عليها حرام است».[6]

پی‌نوشت:
[1]. لسان المیزان، ابن حجر عسقلانی، ج8، ص551 و 552.
[2]. «اهانت‌‌های ابن‌تیمیه به حضرت زهرا(س) و نفی غصب حق ایشان»
[3]. منهاج السنه، ابن تیمیه، ج4، ص249.
[4]. صيد الخاطر، ابن جوزی، ج1، ص396.
[5]. منهاج السنه، ابن تیمیه، ج4، ص246.
[6]. «فضايل حضرت زهرا(س) در منابع اهل سنت»