پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکى از وقایعی که پس از ظهور امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) اتفاق می‌افتد و نور امید و نشاط را در دل‌های منتظران شعله‌ور می‌کند، بحث تکامل وجودی بشر در دوران ظهور حضرت مهدی (عجل‌الله‌فرجه) است؛ چون در منابع روایی، احادیثی وجود دارد که بر این مطلب دلالت می‌کند که در زمان ظهور، انسان‌ها به چنان رشدی می‌رسند که در تاریخ آفرینش انسان، بی‌سابقه است؛ مثلاً برخی از روایات آورده‌اند که هر انسانى، در هر نقطه‌ای از زمین بخواهد با حضرت مهدی (عجل‌الله‌فرجه) صحبت کند، بدون هیچ واسطه‌اى مى‌تواند با ایشان سخن بگوید و صداى امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) را بشنود و معنای این سخن آن است که حتى وجود خود بشر نیز تکامل پیدا مى‌کند.

به عبارت دیگر اعضا و جوارح مادی انسان، اعم از چشم، گوش و ... و اعضای معنوی انسان، اعم از فکر، عقل و تدبیر، به حدی رشد می‌یابد که نسبت به اعضاء و جوارح انسان‌های عادی، در جهان قبل ظهور قابل مقایسه نبوده و این توان در جهان مادی قابل تصور نیست. امام باقر (علیه‌السلام) در این باره می‌فرمایند: «إذا قامَ‏ قائمُنا وَضَعَ‏ اللهُ‏ یدَهُ‏ على‏ رؤوس‏ العباد، فجَمَعَ‏ بها عقولَهم وكَمَلَتْ به أحلامُهم.[1] چون قائم ما قیام کند، خداوند دست رحمتش را بر سر بندگان گذارد؛ پس عقولشان را جمع کند و در نتیجه خردشان کامل شود.»

هم‌چنین در دوران ظهور امام زمان (عجل‌الله‌فرجه)، تکامل بعدهای دیگر ‌انسان، مانند بعد علمی و سایر ابعاد مردم نیز صورت می‌پذیرد؛ در این زمینه روایات فراوانی وارد شده است؛ ازجمله اینکه هر چند فهم کتاب خدا، فهم آسانى نیست، ولی برخی از روایات آورده‌اند که در زمان ظهور، حتی زنان خانه‌دار نیز مى‌توانند مطابق موازین قرآن، قضاوت و حکم کنند.

امام باقر (علیه‌السلام) درباره این مطلب می‌فرمایند: «وَ تُؤْتَوْنَ الْحِكْمَةَ فِی زَمَانِهِ حَتَّى إِنَ‏ الْمَرْأَةَ لَتَقْضِی‏ فِی‏ بَیتِهَا بِكِتَابِ اللهِ تَعَالَى وَ سُنَّةِ رَسُولِ اللهِ ص.[2] در زمان حضرت مهدى (علیه السلام)، به دانش و حكمت دست مى‌یابید، تا آنجا كه زن در خانه‌اش، بر اساس كتاب خداى تعالى و سنّت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) قضاوت مى‌كند.»

درباره سختی فهم تفسیر قرآن، امام باقر (علیه‌السلام) در روایتی به جابر بن یزید جعفی فرمود: «یا جَابِرُ لَیسَ‏ شَی‏ءٌ أَبْعَدَ مِنْ‏ عُقُولِ‏ الرِّجَالِ‏ مِنْ‏ تَفْسِیرِ الْقُرْآنِ.[3] هیچ چیزى دورتر از عقل بشر از تفسیر قرآن نیست.»

این روایت نشان‌دهنده این است که بشر تا قبل از ظهور، توان فهم کامل قرآن را نداشته و در هر دوره‌ای، تعداد مفسرین بسیار اندک هستند؛ اما بر اساس روایت فوق، در زمان ظهور امام زمان (عجل‌الله‌فرجه) فهم، علم و آگاهی انسان‌ها به حدی رشد پیدا کرده که فهم کتاب خدا براى همه حتى براى زنان در خانه‌های خود امکان پذیر می‌گردد. بنابراین فهم بشر و عقل انسان‌ها در زمان ظهور حضرت مهدی (عجل‌الله‌فرجه) به کمال رسیده که دانستن آن، نور امید را در دل‌های منتظران شعله‌ور کرده و آرزو می‌کنند هر چه زودتر آن زمان فرا رسد و آن ایام را درک کنند.

پی‌نوشت:
[1]. اصول کافى، کلینی، ج‏1، ص29.
[2]. بحار الأنوار، مجلسی، ج‏52، ص352.
[3]. المحاسن، برقی، ج‏2، ص99.