پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ یکی از ابداعات متصوفه این است که مراحل سیروسلوک انسان به ‌سوى خدا را به سه مرحله تقسیم مى‌ کنند: شریعت، طریقت و حقیقت. نخست شریعت است که احکام دینى را شامل مى‌شود ومسائل مربوط به حلال و حرام و امثال آن است که متولی این قسمت، عالمان دینی و مجتهدان می باشند.

سپس در همین اثناء به سیر و سلوک پرداخته و آن را طریقت مى‌نامند و متولی این بُعد، اقطاب می باشند که متصوفه باید در این مرحله از آنها تبعیت کرده     تا به ادعای خودشان به حقیقت برسند.

طبق گفته بزرگان تصوف، اقطاب نباید در امور شریعت دخالت کنند، چراکه آن را به عالمان دینی سپرده اند. همان گونه که سلطان حسین تابنده دراین‌باره می‌گوید: «در زمان غیبت کبری، علمای اسلام مطابق مقبوله عمر بن حنظله مأمور به تبلیغ اسلام و احکام شرع مبین و عرفای عظام مأمور به دعوت به تزکیه نفس و سلوک الی الله بوده‌اند.» (1)

یکی از مهم ترین مباحث فقهی، خمس می باشد که در قرآن و روایات به اصل وجوب، اهمیت و احکام آن پرداخته شده است. در روایات معصومین(علیهم السلام) ندادن خمس بسیار مذمت شده است به گونه ای که در توقیع محمد بن عثمان عمری از امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) تارک خمس را گرفتار لعنت خدا و ملائک و همه مردم دانسته است: «بسم الله الرحمن الرحيم‏ لَعْنَةُ اللَّهِ‏ وَ الْمَلائِكَةِ وَ النَّاسِ‏ أَجْمَعِينَ‏ عَلَى‏ مَنِ‏ اسْتَحَلَ‏ مِنْ‏ مَالِنَا دِرْهَماً (2) لعنت خدا و فرشتگان و مردم بر کسى که یک درهم مال ما را حلال بشمارد.»

پس خمس حق امام معصوم(علیه السلام) است و باید این حق پرداخت شود و در عصر غیبت کبری به این عنوان که مراجع تقلید نائبان عام امام زمان(علیه السلام) می باشند خمس باید به آنها پرداخت شود تا در راه تبلیغ و ترویج اسلام مصرف شود.

این درحالی است که نه تنها فرقه صوفیه گنابادی خمس را به بدعت عشریه تغییر داده و عشریه را در عوض خمس و زکات، از پیروان خود می گیرند، بلکه نورعلی تابنده(مجذوب علیشاه) برای دریافت آن نیز نماینده تعیین می کند. چنانچه در تاریخ ۸ دی ۱۳۹۷ شمسی، خطاب به فقرای استان گیلان می نویسد: «در رشت فقط برادر مکرم آقای دکتر جلیل الدین سرور زید توفيقه علاوه بر اجازه اقامه جماعت، مسئول اخذ وجوهات الهی هستند، بنابراین اگر شخص دیگری تاکنون دریافت می نموده باید وجوهات را با صورت اسامی پرداخت کنندگان به ایشان تحویل داده و رسید دریافت نمایند.»

نورعلی تابنده برای گرفتن وجوهات شرعیه، نماینده تعیین نموده است درصورتی که دریافت وجوهات شرعیه همچون  خمس و رد مظالم  با اجازه مراجع تقلید که نائبان عام امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) هستند باید انجام شود و قطب صوفیه در این جا هیچ گونه حقی ندارد که برای تعیین وجوهات، افرادی را مشخص نماید.

همچنین دلیل این که عالمان دینی در عصر غیبت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه)، نائب عام و حجت حضرت بر مردم می باشند و در عصر غیبت کبری وظایف امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) از جمله گرفتن اداره جامعه، گرفتن خمس و مصرف آن در مسیر صحیح و... به آنها واگذارشده است، روایات متعددی است که در منابع حدیثی شیعه نقل شده اند، از آن جمله در توقیعی که اسحاق بن یعقوب از امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) نقل میکند:«وَ أَمَّا الْحَوَادِثُ‏ الْوَاقِعَةُ فَارْجِعُوا فِيهَا إِلَى‏ رُوَاةِ حَدِيثِنَا فَإِنَّهُمْ حُجَّتِي عَلَيْكُمْ وَ أَنَا حُجَّةُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ‏...  امّا در رویدادهای زمانه، به راویان حدیث ما رجوع کنید. آنان، حجت من بر شمایند و من، حجّت خدا بر آنانم.»(3)

در نتیجه در عصر غیبت کبری وظایفی همچون گرفتن خمس و مصرف آن در مسیر صحیح خود، به فقهاء دینی واگذار شده و سایر افراد بخصوص اقطاب صوفیه حق گرفتن و تعیین افراد برای گرفتن وجوهات شرعی را ندارند.

پی نوشت:

(1). تابنده گنابادی، سلطان حسین، رساله‌ی دفع شبهات، ص 19، انتشارات حقیقت، چاپ ششم.

(2). ابن بابويه، محمد بن على، كمال الدين و تمام النعمة، ج‏2، ص522،تهران، چاپ دوم، 1395ق.

(3). همان، ص 485.