پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ نژاد پرستی یکی از فرهنگ های غلطی است که در بین بیشتر جوامع بشری ظهور و بروز دارد. این فرهنگ غلط و باطل، آن چنان میان بعضی از جوامع بشری خودنمایی می‌کند که سبب شده دولت‌هایی با این تفکر در روی کره خاکی پدیدار شوند.

قرآن کریم کتاب هدایتگر به سوی سعادت، با این فرهنگ باطل به مبارزه برخاسته و این اعتقاد و فرهنگ را از اساس باطل می‌داند. خدای رحمان در آیات قرآن با بیان یکسان بودن انسان‌ها با یکدیگر می‌فرماید: «يَاأَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ (حجرات/13) ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید؛ (اینها ملاک امتیاز نیست،) گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست؛ خداوند دانا و آگاه است!»

در این آیه شریفه، دو نکته بسیار مهم بیان شده است: اول آنکه متفاوت بودن نژادها به دلیل شناسایی انسانها از یکدیگر است و دومین نکته مهم آن است که تقوا تنها عامل برتری انسانها از یکدیگر است و هیچ عاملی نمی‌تواند باعث برتری باشد. گاهی اوقات در یک کشور و یا منطقه‌ای انسان هایی با یکدیگر زندگی می‌کنند که دین مشترک دارند، اما به دلیل آنکه از نژادهای متفاوت با تغییر در نوع رنگ بدن و پوست هستند، عده‌ای از آنان خود را برتر از هم دین و هم مذهب خود می‌دانند. قرآن کریم با خطاب به مؤمنان می فرماید:«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ (حجرات/10) مؤمنان برادر یکدیگر هستند.» می‌توان گفت این آیه شریفه در حقیقت قانون اساسی قرآن کریم است که نشان از برادری وبرابری مؤمنان دارد.

قرآن کریم در آیات خود نمونه ای از تکبر یکی از موجودات را نقل کرده که باعث سقوط و تباهی او شده است؛ هنگامی که پروردگار عالم دستور به سجده به حضرت آدم داد، بر خلاف ملائکه، ابلیس به دلیل تکبری که ریشه در برتربینی نژادش نسبت به حضرت آدم داشت، از این فرمان خدا سرپیچی کرد. قرآن کریم می‌فرماید: «قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ (اعراف/12) خدا گفت: وقتى تو را به سجده فرمان دادم، چه چيز تو را از آن بازداشت؟ گفت: من از او بهترم، مرا از آتش آفريده‌اى و او را از گِل.»

این سخنان ابلیس نیز به گونه ای نشان از تبعیض و برتری است و خدای رحمان به دلیل این گفتار باطل که ابلیس بر زبانش جاری کرد، او را از قرب خود و بهشتی که در آن حضور داشت، اخراج کرد. قرآن در ادامه می‌فرماید: «قَالَ فَاهْبِطْ مِنْهَا فَمَا يَكُونُ لَكَ أَنْ تَتَكَبَّرَ فِيهَا فَاخْرُجْ إِنَّكَ مِنَ الصَّاغِرِينَ (اعراف/13) خدا فرمود: از این جایگاه و منزلتت (که عرصه فروتنی و فرمانبرداری است) فرود آی؛ زیرا تو را نرسد که در این جایگاه بلند، بزرگ منشی کنی! پس بیرون شو که قطعاً از خوارشدگانی.» تکبر منجر به برتربینی، عامل دوری ابلیس از نزد پروردگار جهانیان شد و او مصداق بارز افرادی است که تبعیض نژادی داشته و نژاد پرستند.

همچنین رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و ائمه معصومین (علیهم‌السلام) نیز بارها در فرمایشات نورانی خود به دوری از تعصبات قومی و نژادی دستور اکید داده‌اند. در کتاب شریف کافی به نقل از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آمده است: «کسى که در قلبش به اندازه دانه خردلى عصبیت باشد، خداوند روز قیامت، او را با اعراب جاهلیت محشور مى‌کند.»(1)

پی‌نوشت:
1. كلينى، الكافی، ج 2، ص 308، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ چهارم، 1407 ق. «عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّوْفَلِيِّ عَنِ السَّكُونِيِّ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص‏ مَنْ‏ كَانَ‏ فِي‏ قَلْبِهِ‏ حَبَّةٌ مِنْ‏ خَرْدَلٍ‏ مِنْ عَصَبِيَّةٍ بَعَثَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ مَعَ أَعْرَابِ الْجَاهِلِيَّةِ.»