پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب _ تاکنون چندین تن از صهیونیست ها نظیر بنیامین نتانیاهو و چند تن از وزرای رژیم صهیونیستی درباره نقش لهستانی‌ ها‌‌ در واقعه ادعایی هولوکاست و همدستی آن‌ها با آلمان نازی سخن گفته اند. این در حالی هست که اسناد تاریخی و سخن برخی از مسئولان آلمان، خلاف این مطلب را ثابت می کند.

واقعه ادعایی هولوکاست در طول جنگ جهانی دوم رخ داد که لهستان توسط قدرت ‌های خارجی اشغال شده بود. در ادامه به نقش یا عدم نقش لهستان در این واقعه اشاره خواهد شد.

1. لهستان قربانی چند کشور در جنگ جهانی دوم:
جنگ جهانی دوم با حمله آلمان به لهستان آغاز شد و بخش زیادی از این کشور در ابتدای این جنگ به اشغال کشورهای آلمان و شوروی در آمد. نیروهای آلمان در سال ۱۹۳۹ با عبور سریع از مرز لهستان، به سمت ورشو، پایتخت لهستان، پیشروی کردند. 17 سپتامبر همان سال، شوروی نیز به لهستان حمله کرد و نیمه شرقی آن را به اشغال خود در آورد.(1) در این میان، لیتوانی و اسلواکی که در این حمله با آلمان نازی و شوروی همکاری داشتند، نیز بخش کوچکی از خاک لهستان را گرفتند.(2) بدین ترتیب، بخش زیادی از لهستان به کنترل کشورهای خارجی در آمد. از این زمان بود که در واقع به تدریج قوانین ضد یهودی در لهستان تشدید شد. یهودیان از مسیحیان جدا شدند و حتی مالکیت زمین ‌هایشان در بعضی مناطق از آنها گرفته شد.

آلمانی ‌ها درصدد آن بودند که یهودیان لهستان را کنترل کنند و بدین منظور آن‌ها را در مناطق مشخصی به نام گتو یا محله ‌های یهودی نشین سکونت دادند. در این میان بزرگترین گتو در ورشو قرار داشت که حدود نیم میلیون یهودی در آن محبوس بودند. گتوها را در شهرهایی که دارای دسترسی به سامانه خط آهن بودند قرار دادند تا به گفته هایدریش، در آینده امکان اخراج و کنترل یهودیان بهتر فراهم باشد.(3)

این گتو در سال ۱۹۴۰ ساخته شد. برای ساخت آن، دیواری در منطقه ‌ای از شهر کشیدند و بالای این دیوار را با سیم خاردار پوشاندند. آلمانی ‌ها به دقت از محدوده این گتو مراقبت می ‌کردند تا از ارتباط ساکنان آن با سایر افراد شهر جلوگیری کنند. ساختن گتوها شروعی برای محدود کردن کامل یهودیان بود. در فاصله سال‌ های ۱۹۴۱ تا ۱۹۴۵، نازی ها شش اردوگاه مرگ را در لهستان اشغالی بنا کردند که بخشی از قربانیان این اردوگاه ‌ها را یهودیان تشکیل می ‌دادند.(4)

2. نقش یاری رسانی دولت لهستان به یهودیان در جنگ جهانی دوم:
تاریخ لهستان نشان می ‌دهد که دولت این کشور در این زمان که تحت اشغال چند کشور خارجی در آمده بود، به صورت زیرزمینی به مقابله با این کشورهای خارجی پرداخته و برای نجات یهودیان کارهایی انجام داده است.

مدتی پس از آغاز حمله آلمان به لهستان و پیوستن شوروی به این تهاجم، در ۱۹ سپتامبر سال ۱۹۳۹م، ایگناتسی موچیتسکی، ر‌ئیس ‌جمهور دولت لهستان به مجلس سنا اعلام کرد که قصد دارد، قدرت خود را به ولادیسلاو راچیکیویتس منتقل کند. چند روز بعد، موچیتسکی استعفای خود را رسماً اعلام کرد و راچیکیویتش در سفارت لهستان واقع در پاریس سوگند ریاست جمهوری را ادا کرد. او به عنوان اولین رئیس‌جمهور دولتِ در تبعید لهستان اعلام شد و ولادیسلاو سیکورسکی را به سمت نخست‌ وزیری منصوب کرد.

با اینکه در طول این جنگ، لهستان توسط قدرت ‌های خارجی اشغال شده بود، اما دولت در تبعید، قدرت قابل توجهی در لهستان داشت؛ زیرا از سویی از طریق سازمان‌ های مقاومت زیرزمینی در کشور خود فعالیت می ‌کرد و از سویی دیگر ارتش میهنی نیز زیر نظر دولت در تبعید با ارتش آلمان نازی می‌ جنگیدند.

در سال‌های ۱۹۴۲ و ۱۹۴۳ سازمان ‌های مقاومت زیرزمینی به کمک عوامل خود در مناطق اشغالی، یک ‌سری بروشور در ارتباط با اردوگاه ‌های مرگ آلمان نازی منتشر کردند. آن‌ها با این کار، از دولت ‌های متفقین خواستند که به قربانیان در این اردوگاه‌ ها کمک کنند.

همچنین آنطور که مورخان لهستانی ادعا می‌کنند، سازمان ‌های مقاومت زیرزمینی در زمان جنگ جهانی دوم سعی کردند تا با کمک عوامل خود، شهروندان یهودی را نجات دهند، هرچند براساس آمارها تلاش آن ‌ها نتیجه‌ چندانی در بر نداشت و بیشتر یهودیان کشته شدند.

بنابراین با استناد به تلاش سازمان ‌های مقاومت زیرزمینی و همچنین ارتش میهنی برای مقابله با آلمان نازی، می توان گفت که این کشور نقشی در هولوکاست نداشته‌ است.

3. اعتراف برخی از مسئولان آلمانی به نقش اصلی آلمان در هولوکاست:
زیگمار گابریل که از ژانویه ۲۰۱۷ تا مارس ۲۰۱۸ وزیر امور خارجه آلمان بود، گفت: «در این نکته که مسئولیت تاریخی اردوگاه‌ های مرگ با کیست و اینکه چه کسانی آن‌ها را راه ‌اندازی کردند و شهروندان یهودی را به قتل رساندند، ذره ‌ای تردید وجود ندارد: مسئولیت همه این‌ها با آلمان است.»

وزیر امور خارجه پیش از گابریل نیز بر این نکته تاکید داشت که مشارکت عده ‌ای از کشورهای دیگر در این جنایات از بار سنگین مسئولیت آلمان و حکومت ناسیونال سوسیالیستی این کشور نمی‌ کاهد.(5)

بنابراین این ادعا که لهستانی ها در رخداد هولوکاست ادعایی نقش داشتند ادعایی نادرست است. حتی شواهد تاریخی بیانگر آن است که لهستانی ها برای نجات یهودیان و کمک به آنها کارهایی انجام داده اند.

پی نوشت:
1. David G. Williamson (2011). Poland Betrayed: The Nazi-Soviet Invasions of 1939. Stackpole Books, 2011. p. 127. ISBN 978-0-8117-0828-9. Archived from the original on July 5, 2018.
2. Martin Gilbert (1987). The Holocaust: a history of the Jews of Europe during the Second World War. Macmillan. p. 87 – via Google Books, p. 32; United States Holocaust Memorial Museum (2017), Holocaust by Bullets, archived from the original on August 11, 2017
3. Browning, Christopher (2004). The Origins of the Final Solution: The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939 – March 1942. Jerusalem: Yad Vashem, p. 111 
4. Piotr Eberhardt; Jan Owsinski (2003). Ethnic Groups and Population Changes in Twentieth-century Central-Eastern Europe: History, Data, Analysis. M.E. Sharpe. pp. 199–201. ISBN 978-0-7656-0665-5.
5. شفقنا، "مناقشه بر سر هولوکاست، تمایز در دو نگرش: آلمان و لهستان"، کد خبر 317999، 3 مارس 2019