پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ مسئله وحدت و انسجام از مسائل مهم و ارزشمندی است که مورد تأکید قرآن است و در مقابل آن تفرقه، نفاق و اختلاف، اموری ناپسند هستند که قرآن مسلمانان را از آنها برحذر داشته است.

وحدت و انسجام بین افراد موجب می‌شود که دستیابی به اهداف و آرمانها سریع‌تر و بهتر حاصل شود؛ زیرا داشتن اتحاد، باعث افزایش انگیزه و متمرکز شدن نیروها و افکار، برای رسیدن به مقصود و هدف می‌گردد.

اهمیت مسئله وحدت، از آنجا مشخص می شود که برخی از آیات قرآن، مسلمین را به آن دعوت کرده و در بعضی روایات که از ائمه (علیهم‌السلام) نقل شده، بر مسئله وحدت و دوری از تفرقه تأکید شده است.
قرآن، علاوه بر دعوت مسلمانان به وحدت، از آنها می‌خواهد که از تفرقه و اختلاف پرهیز کنند.

خداوند تبارک و تعالی در سوره آل عمران می فرماید: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا  وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا ... (آل‌عمران/103) و همگی به رشته (دین) خدا چنگ زده و به راههای متفرّق نروید و به یاد آرید این نعمت بزرگ خدا را که شما با هم دشمن بودید؛ خدا در دلهای شما الفت و مهربانی انداخت و به لطف و نعمت خدا، همه برادر دینی یکدیگر شدید ...»

در این آیه، خداوند مسلمانان را به وحدت دعوت کرده و آنها را از متفرق شدن نهی فرموده است. اما این وحدت چگونه باید باشد؟ این نکته را باید گفت که صرف اجتماع و اتّحادِ یک جمع کافی نیست؛ این وحدت باید بر محور توحید باشد، باید در سایه قرآن و اسلام باشد، نه وحدت و اجتماع بر یک امر گناه؛ قرآن مسلمانان را به وحدت در انجام امور خیر و پسندیده سفارش کرده است، نه وحدت در گناه و تجاوز و ظلم به دیگران.

در آیه دوم سوره مائده، مسئله وحدت با محوریت توحید و در سایه قرآن و اسلام عنوان شده است و خداوند در این آیه می‌فرماید: «... وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ (مائده/2) ... و باید با یکدیگر در نیکوکاری و تقوا کمک کنید نه بر گناه و ستمکاری.»
پس وحدت در هر امری مطلوب نیست. هدف از وحدت و اتحاد در صورتی که هدفی الهی و انسانی باشد، مطلوب و ارزشمند است.

اینکه در این آیه، قبل از برحذر داشتن از تفرقه، دستور داده شد که همه به ریسمان الهی تکیه کنید، یعنی وحدت باید بر اساس دستورات خداوند و اسلام باشد؛ وقتی هدف حق باشد، راهی را که می‌خواهند بروند نیز باید حق باشد.
یکی از مهمترین عوامل عزتمندی و اقتدار ملتها در همه عرصه ها، وحدت است.

انبیاء الهی به خصوص پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) از جمله نخستین افرادی بودند که به وحدت در میان مسلمانان پرداختند؛ به گونه‌ای که حتی پیامبر بزرگوار (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در آخرین سفارش‌های خود، خطاب به امت اسلام اینچنین می‌فرماید: «ای مردم! همانا جان و اموال شما بر شما حرام است تا اینکه پروردگارتان را دیدار کنید. ای مردم! گفتارم را بشنوید و بیندیشید، بدانید که هر مسلمانی، برادر مسلمان دیگری است و همانا همه مسلمین برادر یکدیگرند.»(1)

پی‌نوشت:
1. ابن هشام، ابومحمد عبد الملک، السیره النبویه، ج٤، ص٢٥٠. «ایها الناس، ان دماءکم و اموالکم علیکم حرام الی ان تلقوا ربکم، ایها الناس اسمعوا قولی و اعقلوا، اعلموا ان کل مسلم اخ للمسلم و ان المسلمین اخوة.»