پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب _ در باورها و مناسک فرقه اهل حق سرچشمه ها و ر یشه هایی از آیین های ایران باستان می توان یافت که از جمله آنها آیین مهرپرستی است که شباهت های بسیاری بین این آیین وفرقه اهل حق دیده می شود. اشترا ک درآموزه های اخلاقی، مناسک، آداب و رسـوم و نمادهای اعتقادی، نمونه هایی از تشابهات موجود میان این دو آیین می باشند. رازگونه بودن باورها و عقاید در هر دو آیین یکی از وجوه اشتراکی این دو مسلک است.

عقد اخوتی که در اهل حق میان پیروان اهل حق بسته می شود، همانند پیمانی است که میان مهرپرستان برقرار بود. میان پیروان آیین مهرپرستی در مهرابه ها برادری و اخوت برقرار بود و همه مؤمنان برادر بودند (1) در آیین اهل حق هم هر فرد یارسانی باید یک بـرادر دینی داشته باشد به این شکل که با یک مرد عقد و پیمان بـرادری می بندد (2) بابا ناوس در بند 41 دیوان خود می گوید: «کسی که سرسپرده بینش اهل حق است، می بایست شخصی باشد که هوادار او گردد؛ چرا که برادر از تعهد و هواداری برادرش است که به رستگاری می رسد.(3) این عهد و پیمان یاری که در دعای برادری، در سرانجام آمده، می توان گفت بیانگر همان عهد و میثاقی است که در اوستا میان دو نفر بسته و برقرار می شده است و برای آن حرمت بسیاری قائل بودند و شکستن پیمان از گناهانی به شمار می رفته که مجازات های شرعی داشته است.

 اعتقاد به بکرزایی رهبران مذهبی از دیگروجوه شباهت میان این دو آیین است؛ چنان که در باور میترائیان مهر و در اعتقاد اهل حق برخی از بزرگان ایشان از دوشیزه های با کره به دنیا آمده اند.(4) عدد هفت در مهرپرستی از تقدس برخوردار بوده و مدارج روحانی میترائیسم شامل هفت مقام می شود و این باور در آیین اهل حق نیز دیده می شود که عدد هفت در همه شئون اعتقادی و دسته بندی های بزرگان این فرقه به وضوح دیده می شود. خورشید در نگاه میترائیسم نماد مهر است و فرقه اهل حق آن را نماد قدرت مطلق خدا می دانند.(5)

پی نوشت:

(1). تاریخ آیین رازآمیز میترایی، رضی، هاشم، ج ۲ ، بهجت، ص 621

(2). سرانجام، آیین یارسان، طاهری، طیب ، انستیتو فرهنگی کرد، با همکاری انتشارات آراس، چ۱ ، ص 283-287

(3). دیوان بابا ناوس، دکه ای، سیدفضل الله،1394ش، نشر ثالث، چ اول ، ص 251

(4). مجموعه رسائل و اشعار اهـل ‌حق ، تصحیح: والدیمیر ایـوانـف، بمبئی ، اسماعیلی ، ص29

(5). مجله شیعه پژوهی ، قریشی و دیگران ، سال پنجم، شماره شانزدهم، بهار و تابستان 1398 ،ص 173-19