آیا شیعیان در مسائل فقهی خود از قیاس استفاده می کنند؟ (قسمت اول)
قیاس در مسائل فقهی، کار باطلی است که پیروان ابوحنیفه از آن استفاده می کنند و اهل بیت (ع) آن را حرام و باطل می دانند.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ بعضی از علمای اهل سنت، یکی از ادله و اصول فقه خود را قیاس می دانند و با استفاده از آن فتوا می دهند. مفتیان وهابی برای ایجاد شبهه، با استناد به کلام چند نفر از علمای شیعه ادعا می کنند، برخلاف نظر ائمه اثنی عشر، علمای شیعه نیز در فتاوای خود از قیاس استفاده می کنند. آنان می گویند علمای شیعه با سیاه نمایی فراوان نسبت به اصول فقه اهل سنت و وهابیت، مکرراً از قیاس در فتاوای خود استفاده کردهاند و حتی با وجود علم به حرام بودن قیاس از منظر امامان شیعه و بدعی بودن و بطلان، آن را به کار می گیرند.
در پاسخ به این شبهه چند نکته بیان می شود:
نکته اول:
همانگونه که بیان شد، یکی از مهمترین مسائل اختلافی میان شیعه و پیروان مکتب سقیفه، استفاده از قیاس در اجتهاد و صدور فتوا بوده است. در حقیقت ریشه این اختلاف در استناد به قیاس است که آیا می شود از آن استفاده کرد و همچنین آیا استفاده از آن، حجیت دارد و در یک کلام آیا قیاس مستند است؟
قطعاً سایر مذاهب اسلامی می دانند که علمای شیعه بر اساس کلام و مبنای اهل بیت (علیهمالسلام) در فقه و کلام و عقاید، فتاوا و کتابها و سخنان خود را صادر و تدوین و تنظیم می کنند و مخالفت با قیاس از اصول اعتقادی شیعیان بوده و هست.
نکته دوم:
بین فِرق و مذاهب اسلامی، پیروان ابوحنیفه نسبت به پیروان سایر مذاهب اربعه اهل سنت، به قیاس اهمیت بیشتری می دهند. البته لازم به ذکر است که دیگر فِرق اهل سنت همانند وهابیون و یا ظاهر گرایان مانند حنابله نیز از قیاس استفاده می کنند، اما بین آنان تفاوت در میزان استفاده از قیاس و حجیت آن است. به عنوان نمونه، حنابله حدیث ضعیف را بر قیاس مقدم می دارند، اما احناف در بعضی از موارد، قیاس را بر حدیث صحیح مقدم می دارند. به طور کلی پیروان ابوحنیفه و یا عدهای از کسانی که پیرو قیاس در فقه هستند، در حجیت آن بی اندازه مبالغه کردند. این برتری به حدی است که حتی اگر نتایج حاصل از قیاس با اخبار و احادیث در تعارض باشد، جانب قیاس را میگیرند و همانگونه که بیان شد، گاهی از اوقات قیاس را مقدم بر حدیث صحیح می دانند.
محمدجواد مهریار
افزودن نظر جدید