متن مقاله
به جرات می‌توان کتاب «منهج الرشاد لمن اراد السداد» شیخ جعفر کاشف الغطاء (رحمه‌الله‌علیه) را یکی از مهم‌ترین نوشتجات پیشوایان مذاهب اسلامی در مواجهه با افکار منحرف وهابیت تلقی کرد؛ در این کتاب ارزشمند که در واقع، نامه‌ای به عبدالعزیز بن سعود (پادشاه آن دوران حکومت آل سعود) است، مرحوم کاشف الغطاء (رحمه‌الله‌علیه) با استناد به ادله و قرائنی که در آثار عالمان سنی مذهب نقل شده‌اند، بسیاری از ادعاهای وهابیون را زیر سوال می‌بَرَد؛ به عنوان نمونه وهابیون مدعی آنند که تبرک جستن به قبور صالحین از امور جاهلی بوده و لذا ممنوع است.[1]
در مقابل مرحوم کاشف الغطاء (رحمه‌الله‌علیه) ادله فراوانی در جهت اثبات مشروعیت تبرک‌جویی به قبور مطهر اولیاء الهی اقامه کرده است؛ برخی از این ادله عبارتند از:
1) عبدالله بن احمد بن حنبل می‌گوید: از پدرم (احمد بن حنبل) در مورد حکم تبرک جستن و بوسیدن قبرمطهر نبی مکرم اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) پرسیدم، که پاسخ داد: اشکالی ندارد.[2].
2) ابن منکدر(از بزرگانِ تابعین)، در هنگامی‌که در سخن گفتنش، دچار مشکل شد، به بارگاه نورانی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مشرف شد، و گونه‌اش را به نیت تبرک‌جویی و شفا طلبی به قبر مطهر مالید.[3]
3) وقتی بلال حبشی، به زیارت قبر مطهر پیامبراکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) شرفیاب شد، صورتش را (به نیت تبرک‌جویی) بر روی قبر مطهر می‌مالید.[4]
مرحوم کاشف الغطاء (رحمه‌الله‌علیه) ادله دیگری را نیز بیان کرده است که به جهت اختصار از بیان آن صرف نظر می‌شود؛ البته ایشان پس از بیان ادله مشروعیت تبرک جستن به قبور اولیاء الهی، چند نکته دیگر را نیز نقل فرموده است، از جمله این‌که دلیل تبرک‌جویی مسلمین به قبور صالحین، صرفاً تقرب به خداست و لذا مسلمانی را پیدا نمی‌کنید که به آثار متبرکه تبرک بجوید و قصدش غیر از تقرب به خداوند متعال باشد، فارغ از این‌که تبرک جستن به آثار برجای مانده از اولیاء الهی و قبور مطهر ایشان، نوعی تعظیم شعائر الهی بوده و بدین جهت نیز مانعی ندارد.[5] با توجه به مطالب فوق، مشخص می‌شود مجموعه مطالبی که شیخ جعفر کاشف الغطاء (رحمه‌الله‌علیه) در بخش «تبرک» کتابِ منهج الرشاد لمن اراد السداد بیان کرده است، می‌تواند همانند بخش‌های دیگر این کتاب، مرجعی مناسب در جهت نقد آراء وهابیت به حساب آید.

پی‌نوشت:

[1]. چنانکه صالح بن فوزان، تبرک جستن به قبور را نیز از مصادیق جاهلیت های موجود در جهان اسلام معرفی می کند. بن فوزان، صالح، شرح مسائل الجاهلیه، ص133، ریاض، دار العاصمه للنشر والتوزيع، چاپ اول، 1421ه‌ق.
[2]. کاشف الغطاء، جعفر، منهج الرشاد لمن اراد السداد، ص103، قم، موسسه دائره المعارف الفقه الاسلامی، 1384ه‌ش.
[3]. منهج الرشاد لمن اراد السداد، ص103.
[4]. منهج الرشاد لمن اراد السداد، ص104.
[5]. منهج الرشاد لمن اراد السداد، ص107.

نویسنده: محمد باغچیقی(باغچقی)