آیه 42 سوره توبه، در صدد محکومیت منافقین
خلاصه مقاله
شناخت صحیح از پیشوایان دین و پیشغراولان هدایت بر همه مسلمانان واجب است؛ به خصوص اگر آن پیشوا، پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) باشد. برای درک صحیح از شخصیت پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) باید با نگاه دقیق و همهجانبه به آیات قرآن نگریست، که در غیر این صورت، شاهد گفتاری ناقص خواهیم بود. به عنوان مثال، زمخشری با توجه به آیه 42 سوره توبه بر این باور است که پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) دچار اشتباه شده است و این در حالی است که آیه بعد از آن، کار پیامبر را تحسین میکند.
متن مقاله:
برخی از عالمان اهلسنت، با عدم دقت کامل به تفسیر وارونه از شخصیت پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) پرداختهاند. ایشان با اتکا به برخی از آیات قرآن، برای پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) اشتباه را جایز دانسته و بدین سبب به چهره مبارک آن حضرت، خدشه وارد کردهاند.
از جمله آیاتی که به عنوان دستاویزی در راستای تنقیص چهره مبارک پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآله) مورد استفاده قرار گرفته است، آیه 42 سوره توبه است. خداوند در این آیه میفرماید: «عَفَا اللَّهُ عَنكَ لِمَ أَذِنتَ لَهُمْ حَتىَ يَتَبَينََ لَكَ الَّذِينَ صَدَقُواْ وَ تَعْلَمَ الْكَاذِبِين.[توبه/43] خداوند تو را بخشيد، چرا پيش از آنكه راستگويان و دروغگويان را بشناسى، به آنها اجازه دادى؟!»
زمخشری از استوانههای علمی اهلسنت با توجه به آیه بالا، شخصیت ناقصی از پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) ترسیم کرده و اشتباه را برای وی جایز دانسته است.[1] این در حالی است که اینگونه کلمات برخاسته از عدم دقت در آیات قرآن است. چرا که در آیه بعد، یعنی آیه «لَا يَسْتَْذِنُكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الاَْخِرِ أَن يُجَاهِدُواْ بِأَمْوَالِهِمْ وَ أَنفُسِهِم.[توبه/44] آنها كه به خدا و روز جزا ايمان دارند، هيچگاه براى ترك جهاد (در راه خدا) با اموال و جانهايشان، از تو اجازه نمىگيرند» معلوم میشود که اجازه پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) مصلحت بیشتری داشته است و اگر منافقان به جنگ میآمدند، با ایجاد تفرقه در سپاه اسلام، ضربهی بیشتری وارد میکردند. لذا پیامبر برای حفظ وحدت، اذن عدم شرکت در جهاد را صادر کرد.[2]
برای تبیین بهتر بحث، توجه خواننده را به مثالی جلب میکنیم: ستمگری میخواهد به صورت فرزند شما سیلی بزند. یکی از دوستان شما دست او را میگیرد. شما از این کار خوشحال شده، اما برای اثبات زشتی باطن شخص ستمگر، به صورت عتابآمیز به دوست خود میگویید: چرا نگذاشتی سیلی بزند تا همه مردم این منافق سنگدل را بشناسند. بنابراین عتاب در آیه اصلاً متوجه پیامبر (صلیاللهعلیهوآله) نیست، بلکه صرفاً بیان زشتی منافقین است.[3]
پینوشت:
[1]. زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1407 ق، ج 2، ص 274.
[2]. طباطبائی، محمد حسین، المیزان، قم، انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417 ه؛ ج 9، ص 285.
[3]. مکارم شیرازی و همکاران، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، 1368 ش، ج 7، ص 246.
افزودن نظر جدید