پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ آیه ولایت از آیاتی است که در شأن امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) نازل شده است. خداوند متعال در این آیه می‌فرماید: «إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ.[مائده/55] سرپرست و ولىّ شما، تنها خداست و پيامبر او و آن‌ها كه ايمان آورده‏‌اند؛ همان‌ها كه نماز را برپا مى‌‏دارند، و در حال ركوع، زكات مى‏‌دهند.»
اکثر مفسرین اهل سنت به عنوان یکی از مصادیق «و هم راکعون» پذیرفته‌اند که آن شخص امام علی (علیه‌السلام) باشد.[1]  اما ابن‌تیمیه نه تنها به عنوان یک احتمال هم نمی‌پذیرد که آیه در حق علی (علیه‌السلام) نازل شده باشد، با خدشه کردن در این آیه می‌گوید: خداوند فقط برای امر مستحب و واجب، کسی را ستایش می‌کند، در حالی‌که صدقه، عتق برده، هدیه، اجاره، ازدواج، طلاق و سایر عقود به اتفاق مسلمین در نماز نه واجب است نه مستحب، بلکه بسیاری از آن‌ها نماز را باطل می­‌کند، هر چند سخنی نگوید... اگر دادن انگشتر در نماز مستحب بود، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) این کار را انجام می‌داد و اصحاب را نیز بر آن تشویق می‌کرد و علی (علیه‌السلام) هم در موارد دیگر آن را انجام می­‌داد.[2]
ابن تیمیه با چنین ایرادی به آیه ولایت، می‌خواهد بگوید که این آیه در حق علی (علیه‌السلام) نازل نشده است.
در پاسخ ادعای ابن‌تیمیه می‌گوییم: این سخن شما نمی‌تواند دلیلی باشد بر این‌که آیه ولایت در حق علی (علیه‌السلام) نازل نشده است، زیرا بر اساس روایات معتبرِ شأن نزول كه حتی برخی از علمای اهل سنت بر آن، ادعای اجماع كرده‌اند، بخشش امام در رکوع، مورد مدح خداوند قرار گرفت و اگر عمل مزبور قابلیت مدح نداشت، خداوند آن را ستايش نمی‌­كرد.
علاوه بر‌این، ابن‌تیمیه تلاش می‌­کند تا تصدق امام علی (علیه‌السلام) را در نماز به‌عنوان فعل کثیر موجب بطلان نماز معرفی کند، حال آن‌که از سنت نبوی استفاده می‌­شود که چنین افعالی موجب بطلان نماز نمی‌­شود. چنان‌که مسلم در صحيح خود از ابوقتاده انصاری چنین نقل می‌کند: «قال رأيت النبی يَؤُمُّ الناس وَأُمَامَةُ بِنْتُ أبي الْعَاصِ وهى ابْنَةُ زَيْنَبَ بِنْتِ النبي على عَاتِقِهِ فإذا رَكَعَ وَضَعَهَا و إذا رَفَعَ من السُّجُودِ أَعَادَهَا.[3] می­‌ديديم که نبی مکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) امام جماعت بود، امامه دختر ابوالعاص (دختر زینب، نوه دختری ايشان) روی شانه حضرت بود، وقتی می‌خواست رکوع کند، او را بر زمين گذاشته و رکوع و سجده می‌کرد و وقتی از سجده بلند می‌شد، او را بر شانه‌اش قرار می‌داد«.
اکنون به ابن‌تیمیه می‌گوییم اگر قرار باشد دادن انگشتر در نماز باعث بطلان نماز حضرت امیر (علیه‌السلام) شود پس باید نماز پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیز باطل باشد، چون مرتب نوه‌اش زینب را از روی شانه بر می‌داشت و روی زمین می‌گذاشت در حالی‌که هیچ کس چنین سخنی را نگفته است.

نویسنده: مجتبی محیطی

پی‌نوشت:

[1]. فخر رازی، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احياء التراث العربي‏، 1420ق، ج12، ص383.
[2]. جصاص، أحمدأبوبكر، أحكام القرآن، تحقيق: محمد الصادق قمحاوی، بيروت، چاپ اول، دار إحياء التراث العربی، 1405ق، ج7، ص16.
[3]. نیشابوری، مسلم، صحیح مسلم، بیروت، دارالجيل، بی‌تا، ج1، ص385.