خارج بودن صوفیه از سنت پیامبر(ص)
صوفیان اعمال و رفتار خود را مطابق سنت نبوی (ص) دانسته و گمان کردهاند افعال ایشان مورد تایید دین مبین اسلام است. اما مخالفت امامان معصوم (ع) با صوفیه نشان دهنده خروج این جریان از سنت رسول خدا (ص) است. امام صادق (ع) در پی اعتراض سفیان ثوری به نحوه لباس پوشیدن ایشان، ضمن پاسخ به یاوهگویی سفیان ثوری، به او میفرمایند: «مىخواهم سخنى به تو بگويم، خوب گوش كن و به دل بسپار كه از براى دنيا و آخرت تو مفيد است به شرط آن كه بر سنّت و حقّ بميرى نه بر بدعت.»[بحار الانوار، ج 47، ص 232]
امام صادق (علیه السلام) علاوه بر پاسخ دادن به نحوه لباس پوشیدنشان، به سفیان ثوری یک نکته را هم متذکر شدند و آن نکته نشاندهنده تبعیت نکردن صوفیه از سنت پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) دارد. حضرت فرمودند: به این سخن گوش کن به شرط آنکه بر سنت و حق بمیری نه بر بدعت. یعنی آن حضرت اعمال صوفیه را بدعتآمیز میدانسته، از این رو سخنان خود را که بر مبنای سنت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بود را سنت حقه معرفی کردند و اعمال صوفیان را بدعت دانستهاند و به سفیان ثوری در این زمینه تذکر جدی دادهاند که اگر در این حال جان دهی، بر بدعت مردهای.
پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب- مخالفت با صوفیه امری مستحدث و نوپدید نیست و از زمان پدید آمدن تصوف، چنین مخالفتهایی با صوفیه و تفکر صوفیگری از جانب معصومین (علیهم السلام) و علمای مسلمان اعم از شیعه و سنی مشاهده شده است. اما صف شکنان مبارزه با تصوف امامان معصوم (علیه السلام) بودند و با توجه با جایگاهی که در میان مردم داشته و دارند، همیشه سخنان ایشان قابل توجه بوده است. امام صادق (علیه السلام) که به لحاظ موقعیت زمانی، هنگام معروف شدن نام صوفی و رسمی شدن تصوف، معاصر آن بودهاند، بیشترین مخالفتها را با چنین فرقههایی داشتند.
از جمله احادیثی که از این امام همام به ما رسیده است، حدیث معروفی در مخالفت با صوفیه است که در منابع شیعی نقل شده است. این حدیث ماجرای مخالفت سفیان ثوری با امام صادق (علیه السلام) در نحوه لباس پوشیدن حضرت است. روایت ماجرای اعتراض سفیان ثوری به نحوه لباس پوشیدن امام صادق (علیه السلام) بدین شرح است: «دَخَلَ سُفْيَانُ الثَّوْرِيُّ عَلَى أَبِي عَبْدِ اللَّهِ - فَرَأَى عَلَيْهِ ثِيَابَ بَيَاضٍ كَأَنَّهَا غِرْقِئُ الْبَيْضِ- فَقَالَ لَهُ إِنَّ هَذَا اللِّبَاسَ لَيْسَ مِنْ لِبَاسِكَ. فَقَالَ لَهُ اسْمَعْ مِنِّي وَ عِ مَا أَقُولُ لَكَ، فَإِنَّهُ خَيْرٌ لَكَ عَاجِلًا وَ آجِلًا إِنْ أَنْتَ مِتَّ عَلَى السُّنَّةِ وَ الْحَقِّ وَ لَمْ تَمُتْ عَلَى بِدْعَ. [علامه مجلسی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج 47، اسلامیه، تهران، ص 232] سفيان ثورى نزد امام صادق (علیه السلام) آمد و بر تن آن حضرت جامههايى سفيد ديد كه [در لطافت و تمييزى] گويا پرده روى سپيده تخم مرغ هستند، به عنوان اعتراض به آن حضرت گفت: اين جامه سزاوار تو نيست. امام صادق (علیه السلام) فرمود: مىخواهم سخنى به تو بگويم، خوب گوش كن و به دل بسپار كه از براى دنيا و آخرت تو مفيد است به شرط آن كه بر سنّت و حقّ بميرى نه بر بدعت.»
امام صادق (علیه السلام) ضمن پاسخ به نحوه لباس پوشیدن خود به سفیان ثوری یک نکته را هم متذکر شدند و آن نکته نشاندهنده تبعیت نکردن صوفیه از سنت پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) دارد. حضرت فرمودند: به این سخن گوش کن به شرط آنکه بر سنت و حق بمیری نه بر بدعت. یعنی آن حضرت اعمال صوفیه را بدعتآمیز میدانسته، از این رو سخنان خود را که بر مبنای سنت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بود را سنت حقه معرفی کردند.
بنابراین شاید در آن زمان انحراف صوفیه برای تمامی مردم قابل مشاهده نبود، ولی برای امامان معصوم (علیهم السلام) و بعد از ایشان علمای ربانی که بر صراط حقه رسول خدا (صلی الله علیه و آله) قدم برمیداشتند، انحرافات صوفیه قابل مشاهده و عیان بود. از این رو ایشان همواره مردم را به سنت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) دعوت کرده و از جریانهای انحرافی همچون صوفیه نهی میکردند.
پینوشت:
[1]. علامه مجلسی، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، ج 47، اسلامیه، تهران، ص 232
افزودن نظر جدید