پایگاه جامع فرق، ادیان و مذاهب_ وجوب معرفت امام زمان در هر عصر، از مشهورترین احادیثی است که منابع شیعه و سنّی به آن تصریح دارند. همچنان که پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) فرمودند: «مَن ماتَ و لَم یَعرِف امامَ زَمانِه ماتَ میتَةً جاهلیة [1]؛ هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلی از دنیا رفته است».
اما جالب است بدانیم کریم خان کرمانی (پیشوای شیخیه‌ی کرمان)، تفسیر عجیب و بی‌سابقه‌ای از این روایت مشهور ارائه داده است. همچنان که وی در لفظ «امام» تفصیل قائل شده و امام زمانِ در روایات را کسی غیر از امام دوازدهم دانسته و مقصود از آن را همان رکن رابع یا شیعه‌ی کامل معرفی نموده است.[2] در نتیجه، بر اساس دیدگاه پیشوای شیخیه‌ی کرمان، منظور از لزوم شناخت امام زمان، شناخت رکن رابعِ مورد اعتقاد شیخیه می‌باشد.
اما این ادعای پیشوای شیخیه‌ی کرمان در حالیست که:
اولاً: عبارت «امام زمان» در امام معصوم هر عصر صراحت دارد و قرائن متعددی آن را تأیید می‌کند. از طرفی علمای شیعه نیز همواره و بدون هیچ تردیدی این احادیث را بر لزوم شناخت امام معصوم حمل کرده‌اند. لذا، اکنون که عصرِ امام دوازدهم است، حمل امام زمان بر غیرِ ایشان، هیچ دلیل و مستندی ندارد و چه بسا قائلین به شناخت غیر ایشان، از دایره‌ی فکری شیعه‌ی اثنی‌عشری خارج شوند.[3]
ثانیاً: این روایت مشهور و متواتر، در کتُب حدیثی با تعابیر متفاوتی آمده که ملاحظه‌ی تمامی آن‌ها در کنار یکدیگر، ادعای کریم خان را از اساس رد می‌کند؛ همچنان که از پیامبر (صلّی الله علیه و آله) روایت شده است: «مَنْ مَاتَ وَ لَيْسَ لَهُ إِمَامٌ مِنْ وُلْدِي مَاتَ مِيتَةً جَاهِلِيَّةً [4]؛ هرکس بمیرد و امامی از فرزندانم برایش نباشد، با مرگ جاهلی از دنیا رفته است».

پی‌نوشت:
[1].  قاضی نورالله شوشتری،  إحقاق الحق و إزهاق الباطل، قم: مكتبة آية الله المرعشي النجفی، 1409 ق، ج 34، ص 534.
[2]. هدایة المسترشدین، صص 202-196، به نقل از مدرسی چاردهی، شیخی گری و بابی گری از نظر فلسفه، تاریخ و اجتماع، بی‌جا: چاپخانه‌ی شرق، دوم، 1351، صص 56-53.
[3]. ر.ک: جمعی از نویسندگان، فرقه‌های انحرافی، قم: مرکز تخصصی مهدویت، 1395 ش، ص 88.
[4]. شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا (علیه السلام)، بی‌جا: منشورات جهان‌، به نقل از کتابخانه‌ی الکترونیکی فقاهت، ج 2، ص 58.