در کتاب‌های معتبر اهل سنت، خصوصاً، «صحیح بخاری و صحیح مسلم» چند روایت، در مورد روزه عاشورا، سنتی از یهود آمده است: «پیامبر اسلام (صلى‌الله‌علیه‌وآله) به مدینه آمد و یهود را دید که روز عاشورا را روزه گرفته‌‌اند، فرمود: این کار برای چیست؟ گفتند: این روز، روز فرخنده‌‌ای‌ است که در آن بنی إسرائیل را خداوند از دست دشمنانش نجات بخشیده است؛ لذا موسی و پیروانش این روز را روزه می‌‌دارند. حضرت فرمود: من برای تبعیت از موسی أحق و سزوارتر هستم؛ از این‌رو حضرت این روز را روزه گرفت و نیز امر فرمود تا این روز را روزه بگیرند.»[1]
به دلیل این‌که این روایات در صحیحین بیان شده، و تمام روایات آن‌ها برای اهل سنت حجت است، احتیاجی به بررسی سند این روایات نیست.
در روایتی در کتاب صحیح بخاری، پیامبر اکرم (صلى‌الله‌علیه‌وآله) را در اموری که دستور از خداوند نداشته است، تابع و مطیع آیین یهود و اهل کتاب دانسته است! بخاری در صحیح خود از ابن عباس این‌‌گونه آورده است: «رسول خدا (صلى‌الله‌علیه‌وآله) دوست می‌‌داشت تا در اموری که از سوی خداوند امری برایش صادر نشده، از اهل کتاب (یهود و نصارا) تبعیت کند...»[2]
و نیز ابن حجر عسقلانی همین کلام را چند مرتبه در شرح صحیح بخاری آورده است: «رسول خدا (صلى‌الله‌علیه‌وآله) در آن مواردی که امری برایش وجود نداشت، موافقت با أهل کتاب را دوست می‌‌داشت. مخصوصاً اگر در آن کار مخالفت با بت پرستان وجود می‌‌داشت.»[3]
ابن رجب حنبلی نیز در کتاب خود بعد از آن‌که روزه رسول خدا (صلى‌الله‌علیه‌وآله) را به چهار حالت تقسیم می‌‌کند می‌‌گوید: «حالت دوم این است که پیامبر (صلى‌الله‌علیه‌وآله) وقتی که به مدینه هجرت نمود و روزه أهل کتاب و بزرگداشت آن‌‌ها بر این روز را مشاهده نمود و نیز دوست می‌‌داشت که با آن‌‌ها در این کار موافقت کند! از این رو کاری را که در آن از سوی خداوند امر نداشت را انجام ‌داد و آن روز (عاشوراء) را روزه ‌گرفت و نیز مردم را نیز به روزه گرفتن آن روز امر فرمود و تا حدی بر این کار اصرار و پافشاری ‌ورزید که دستور داد که کودکان و اطفال را نیز به روزه گرفتن این روز وادار کنند.»[4]

در این نقل‌ها بیان شده پیامبر اکرم (صلى‌الله‌علیه‌وآله) در احکامی که دستوری از طرف خداوند برای آن نیامده، موافقت با یهود و یا نصارا را دوست می‌‌‌داشت. آیا پیامبر تبعیت از یهود را دوست می‌‌داشت یا حتی از چیزی که شباهت به یهود پیدا می‌کرد منع می‌نمود؟
جای بس شگفتی است که گفته شود رسول خدا (صلى‌الله‌علیه‌وآله) به خاطر تبعیت از یهود، روزه روز عاشوراء را امر نموده است!
روایات متعددی در منابع اهل سنّت حکایت از آن دارد که پیامبر اکرم (صلى‌الله‌علیه‌وآله) دیگران را از تبعیت یهود منع می‌‌نمود. از پیامبر (صلى‌الله‌علیه‌وآله) روایت نموده‌‌اند: «از ما نیست کسی‌که به غیر ما شبیه شود، شبیه یهود و نصارا نشوید.»[5] و البانی این حدیث را نیکو و صحیح دانسته است.[6]
در روایت دیگری از پیامبر اکرم (صلى‌الله‌علیه‌وآله) آورده‌‌اند: «با یهود و نصارا مشابهت نداشته باشید.»[7]
اکنون هم اگر ملاحظه کنید می‌بینید فرقه‌های مختلف برای اثبات عدم حقانیت فرقه‌های دیگر مشابهت آن فرقه‌ها به یهود را ثابت می‌کنند و تشابه به یهود، یک ملاک برای بطلان یک فرقه اسلامی گشته است؛ حال با توجه به این روایات که در منابع اهل سنت ذکر شده، و این قاعده‌ای که سیره مسلمین شده، چگونه می‌‌توان پیامبر را در روزه روز عاشورا، تابع یهود دانست.

پی‌نوشت:

[1]. «أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَدِمَ الْمَدِينَةَ فَوَجَدَ الْيَهُودَ صِيَامًا، يَوْمَ عَاشُورَاءَ، فَقَالَ لَهُمْ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «مَا هَذَا الْيَوْمُ الَّذِي تَصُومُونَهُ؟» فَقَالُوا: هَذَا يَوْمٌ عَظِيمٌ، أَنْجَى اللهُ فِيهِ مُوسَى وَقَوْمَهُ، وَغَرَّقَ فِرْعَوْنَ وَقَوْمَهُ، فَصَامَهُ مُوسَى شُكْرًا، فَنَحْنُ نَصُومُهُ، فَقَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «فَنَحْنُ أَحَقُّ وَأَوْلَى بِمُوسَى مِنْكُمْ فَصَامَهُ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وَأَمَرَ بِصِيَامِهِ.» صحیح مسلم، ج2، ص796؛ صحیح بخاری، ج5، ص70 و 96.
[2]. «وَکَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله علیه وسلم یُحِبُّ مُوَافَقَةَ أَهْلِ الْکِتَابِ فِیمَا لَمْ یُؤْمَرْ فِیهِ بِشَىْ‏ءٍ...» صحیح بخاری، ج4، ص189؛ ج5، ص70؛ ج7، ص162.
[3]. «و قد کان (ص) یحبّ موافقة أهل الکتاب فیما لم یؤمر فیه بشی‏ء و لا سیّما إذا کان فیما یخالف فیه أهل الأوثان.» فتح الباری، ابن حجر، ج4، ص246؛ ج9، ص309؛ ج10، ص355 و361 و362.
[4]. «الحالة الثانیة انّ النبی (ص) لمّا قدم المدینة و رأى صیام أهل الکتاب له وتعظیمهم له وکان یحبّ موافقتهم! فیما لم یؤمر به صامه، وأمر النّاس بصیامه، وأکّد الأمر بصیامه و الحثّ علیه حتى کانوا یصوِّمونه أطفالهم.» لطائف المعارف فيما لمواسم العام من الوظائف، زین الدین بن احمد بن رجب حنبلی، ص49.
[5]. «لیس منا من تشبه بغیرنا لا تشبهوا بالیهود ولا بالنصارى.» سنن ترمذی، ج5، ص56.
[6]. «حسن، الصحيحة.» صحيح وضعيف سنن الترمذی، ناصرالدين الألبانی، ج6، ص195.
[7]. «لا تشبهوا بالیهود ...» فتح الباری، ابن حجر، ج10، ص355؛ ج11، ص14.