شمس الدین محمد بن احمد ذهبی شافعی، از برجسته‌ترین علمای رجالی و محدث مشهور و پرکار و از مورخان اهل سنت در سده هشتم قمری (متوفای ۷۴۸ قمری) در شرح حال طبری عالم مورخ و مفسر اهل سنت که او را با عناوین موثق و راست‌گو و حافظ و علامه در علم تاریخ و ... توصیف می‌کند،[سير اعلام النبلاء، ج14، ص270] می‌گوید: طبری اسناد و طرق حديث غديرخم را در مجموعه‌ی چهار جلدی جمع و گردآوری کرده که من بخشی از آن را ديده و از گستردگی دامنه اين روايات مبهوت شدم و به محقق شدن واقعه غدير جزم و قطع پيدا کردم.[همان، ص277] و در جای دیگری گفته که خودم هم در اين زمينه کتابی نوشته‌ام.[تذكرة الحفاظ، ج3، ص164؛ سير اعلام النبلاء، ج17، ص169]
وی در موارد گوناگون در مورد حديث غدیر اظهارنظر کرده و گفته حدیث حسن و بسيار عالی السند است و متن و مضمون آن نيز متواتر است[همان، ج8، ص335 و ج14، ص207] و در تلخیص کتاب مستدرک حاکم نیشابوری، طرق مختلف حدیث غدیر را ذکر کرده است و بسیاری را صحیح دانسته و گفته: «صدر حدیث (من کنت مولاه) متواتر است و من به صدور آن از پیامبر اکرم یقین دارم و جمله (اللهم وال من والاه) نیز سندش قوی است.» و این کلام را آلوسی[تفسیر روح المعانی، ج3، ص360] و ابن کثیر[بدایه و نهایه، ج5، ص229] نیز نقل کرده‌اند.

پی‌نوشت:

سير اعلام النبلاء، ذهبی، مؤسسة الرسالة، ج14، ص270. « قُلْتُ: كَانَ ثِقَةً، صَادِقاً، حَافِظاً، رَأْساً فِي التَّفْسِيْر، إِمَاماً فِي الفِقْه، وَالإِجْمَاع وَالاخْتِلاَف، عَلاَّمَةٌ فِي التَّارِيْخ وَأَيَّام النَّاس، عَارِفاً بِالقِرَاءات وَبَاللُّغَة، وَغَيْر ذَلِكَ.»
همان، ص277. « قُلْتُ: جمع طرق حَدِيْث: غَدِيْر خُمّ، فِي أَرْبَعَةِ أَجزَاء، رَأَيْتُ شَطْرَهُ، فَبهَرَنِي سَعَةُ رِوَايَاته، وَجزمتُ بِوُقُوع ذَلِكَ.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
تذكرة الحفاظ، ذهبی، بیروت: دار الكتب العلمية، 1419ق، ج3، ص164. «وأما حديث الطير فله طرق كثيرة جدًّا قد أفردتها بمصنف ومجموعها هو يوجب أن يكون الحديث له أصل. وأما حديث: "من كنت مولاه ... " فله طرق جيدة وقد أفردت ذلك أيضًا.» سير اعلام النبلاء، ذهبی، مؤسسة الرسالة، ج17، ص169. «وَقَدْ جمعتُ طُرُق حَدِيْثِ الطَّير فِي جُزء، وَطرق حَدِيْث: (مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ) وَهُوَ أَصحُّ.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
سير اعلام النبلاء، ذهبی، مؤسسة الرسالة، ج8، ص335. « (مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ، فَعَلِيٌّ مَوْلاَهُ) هَذَا حَدِيْثٌ حَسَنٌ، عَالٍ جِدّاً، وَمَتنُهُ فَمُتَوَاتِرٌ.»
همان، ج14، ص207. «فَإِذَا حَدِيْثُ غَدِير خُمّ. قُلْتُ: وَهُوَ صَحِيْح.» جهت مشاهده تصویر کتاب کلیک کنید.
تفسیر روح المعانی، آلوسی، ج3، ص360. «قال: من كنت مولاه فعلي مولاه، وكذا رواه النسائي بإسناد جيد قوى رجاله كلهم ثقات، وروي بإسناد آخر تفرد به، وقال الذهبي: إنه صحيح عن زيد بن أرقم.»
البدایة و النهایة، ابن کثیر، دار احياء التراث العربی، 1408ق، ج5، ص229. « ثم أخذ بيد علي فقال: من كنت مولاه فهذا وليه، اللهم وال من والاه وعاد من عاداه ... قال شيخنا أبو عبد الله الذهبي وهذا حديث صحيح.»